Meer dan 7500 artikelen uit voorraad leverbaar
Uw partner voor astronomie

Waarnemingen

Blog archieven

Infografiek: astronomische hoogtepunten in de zomer van 2023

May 31 2023, Marcus Schenk

Observeren in de zomer! Dat betekent warme temperaturen, maar ook interessante sterrenbeelden en de band van de Melkweg die zichtbaar is. In deze infografiek vindt u alle belangrijke astronomische gebeurtenissen in de zomer van 2023 die u zeker niet wil missen. Wat denkt u van Saturnus in oppositie of de vallende sterren van de Perseïden, waarvan we dit jaar kunnen profiteren zonder dat de Maan van de partij is?

Of u nu een ervaren hobbyastronoom bent of nieuw op het gebied van astronomie: de astronomische gebeurtenissen op de infografiek bieden voor ieder wat wils.

Veel observatieplezier!

2/6 Mars bij M44

Aan de avondhemel vindt vandaag een interessante ontmoeting plaats: de rode planeet Mars staat in de buurt van de sterrenhoop M44 en biedt een wondermooi aanzicht. Bijzonder tijdens de avondschemering is de constellatie goed herkenbaar boven de westelijke horizon. Maar niet enkel Mars trekt de aandacht. Ook Venus staat slechts op een afstand van zo’n 10 graden.

9/6 Maan bij Saturnus 

Deze ochtend wacht ons een zeer bijzonder schouwspel aan de hemel: de Maan en Saturnus komen samen in het sterrenbeeld Waterman en beloven een indrukwekkende aanblik. Ook Jupiter valt te ontwaren in de omgeving en maakt het spektakel af.

13/6 Venus bij M44 

Op 13 juni staat Venus vlak bij de open sterrenhoop M44, ook bekend als de Bijenkorf. Altijd fijn wanneer u zo’n astronomische gebeurtenis met deepsky-observatie kunt combineren.

14/6 Maan bij Jupiter

Slechts vier dagen na haar ontmoeting met Saturnus begeeft de Maan zich op 14 juni naar de planeet Jupiter. Voor dit mooie schouwspel in de ochtendschemering is het de moeite om vroeg op te staan, want de Maan verschijnt als fijne sikkel en bereikt al snel haar fase van nieuwe maan.

21/6 Begin van de zomer 

Op 21 juni begint de zomer en vindt de zomerzonnewende plaats. Zo bereikt de zon op het noordelijk halfrond haar hoogste stand aan de hemel. Deze astronomische gebeurtenis kunnen we niet echt observeren, maar in deze tijd beleven we de langste dagen en kortste nachten.

21-22/6 Maan bij Venus en Mars 

21 juni is een dag die u absoluut in uw agenda moet zetten. Deze avond hebben Venus en Mars een afspraakje met de smalle Maansikkel boven de westelijke horizon De constellatie is bijzonder indrukwekkend wanneer het nog niet helemaal donker is en we nog van de schemering kunnen profiteren.

27/6 Juni-boötiden 

Van 23 tot 28 juni kunt u de meteoren van de Boötiden waarnemen. Deze vallende sterren vinden hun oorsprong in het sterrenbeeld Bootes en zoeven gezapig langs de hemel. Het aantal vallende sterren is gering, maar varieert. Daarom is het interessant om het spektakel van dichterbij te bekijken.

1/7 Venus bij Mars

Op 1 juli lopen onze twee buurplaneten, Venus en Mars, elkaar tegen het lijf. Beide hemellichamen zijn de moeite waard om waar te nemen, temeer daar ze een zeer verschillende helderheid hebben ten opzichte van mekaar. Grote Mars-fans mogen deze aangelegenheid absoluut niet missen, want onze rode planeet verdwijnt nog deze maand van het hemeltoneel en blijft dan de rest van het jaar onzichtbaar.

7/7 Maan bij Saturnus

Bij het begin van de tweede helft van de nacht klimmen de Maan en Saturnus boven de horizon en begeleiden ons tot zonsopgang. Beide hemellichamen staan in het sterrenbeeld Waterman.

9/7 Grootste helderheid Venus

Venus bereikt op 9 juli haar grootste helderheid en lijkt wel een schijnwerper aan de hemel te zijn – een indrukwekkend schouwspel voor hobbyastronomen.

12/7 Maan bij Jupiter

Op 12 juli om 01.23 uur verschijnt Jupiter samen met een smalle, afnemende Maansikkel.

20/7 Maan bij Venus en Mars

Op 20 juli staat ons nog een fascinerende gebeurtenis aan de hemel te wachten. De flinterdunne maansikkel nadert Venus en vormt samen met Mars een knappe constellatie. Maar voor een succesvolle waarneming hebt u een goed zicht op de horizon nodig. Als u dit schouwspel wilt beleven of zelfs fotograferen, moet u vroeg genoeg een goed plaatsje bemachtigen. Tip voor professionals: Ongeveer 10 graden ten westen van Venus staat Mercurius.

22/7 Pluto in oppositie 

Een astronomische gebeurtenis voor gevorderden: De voormalige planeet Pluto, nu dwergplaneet, staat op 22 juli in oppositie tot de Zon. Door zijn helderheid van 14 mag kunt u hem enkel met een grote telescoop herkennen en observeren. Ook een kaart is aanbevolen! Omdat Pluto zich dicht bij de sterrenhoop M75 bevindt, is dit een mooie kans voor astrofotografen om een foto te maken.

27/7 Gouden Hendel 

Op de avond van 27 juli kunnen we de Gouden Hendel op de Maan zien. Die verschijnt wanneer de wassende maan voor precies 83 procent belicht wordt. Ongeveer 10 dagen na de nieuwe maan is het zover. Het lichtfenomeen zorgt ervoor dat aan de donkere kant van de licht-schaduwgrens op de Maan een hendel verschijnt.

30/7 Juli-aquariden 

De Juli- of Delta-aquariden zijn vallende sterren die van 23 tot 28 juli te zien zijn en uit het gebied van het sterrenbeeld Waterman komen. We kunnen tot wel 25 vallende sterren per uur bewonderen! De optimale observatieperiode ligt in de vroege ochtenduren, wanneer de Maan al is ondergegaan.

3/8 Maan bij Saturnus

Een interessante ontmoeting: de Maan en Saturnus komen samen. De ringplaneet bereikt nog deze maand zijn oppositie tot de Zon en is daarom bijzonder goed waarneembaar.

8/8 Maan bij Jupiter 

In de vroege ochtenduren kunnen we de herfst- en eerste wintersterrenbeelden aan de nachtelijke hemel bewonderen. Middenin staat onze grootste planeet, Jupiter. Op de 8ste van de maand nadert de Maan de gasreus. Samen vormen ze een opvallende constellatie aan de hemel.

12-13/8 Perseïden

De Perseïden zijn de astronomische topgebeurtenis voor astronomen en alle mensen die graag naar de nachtelijke hemel turen. In één nacht zijn er bijzonder veel vallende sterren en iedereen wacht gespannen af waar het volgende lichtspoor zal opduiken. In de nacht van 12 op 13 augustus is het eindelijk zover. Spreid je deken uit of zet je ligstoel klaar, neem iets warms te drinken en geniet van de sterrenhemel. Met wat geluk zien we in deze nacht wel tot 100 meteoren per uur. Dit jaar hebben we een bijzonder voordeel: We hebben zo goed als nieuwe maan en dus is deze nacht zeer donker.

27/8 Saturnus in oppositie

De ringplaneet staat op 27 augustus in oppositie tot de Zon en is heel de nacht lang waarneembaar – een absoluut highlight voor elke hobbyastronoom.

30/8 Maan bij Saturnus

In de nacht van 30 op 31 augustus vinden de Maan en Saturnus elkaar op een afstand van zo’n 3 graden. Ondanks de volle maan loont het altijd de moeite om Saturnus te observeren.

Infografiek: Astrohoogtepunten in de lente van 2023

March 1 2023, Marcus Schenk

De lente is een fijn seizoen om de sterren te observeren: het weer in Centraal-Europa wordt beter en warmer. En er spelen zich weer heel wat interessante fenomenen af aan de hemel: een kleine planeet in oppositie, de enige periode dat Mercurius zichtbaar is aan de avondhemel en wondermooie constellaties tussen de planeten en de Maan. Deze infografiek biedt een overzicht van de topfenomenen die zich in de lente van 2023 aan de hemel afspelen. Alsof dat geen goede reden is om nogmaals met je verrekijker of telescoop naar de vrije hemel omhoog te turen!

Gebeurtenissen in maart

01/03 Venus bij Jupiter

Op 1 maart kunt u een bijzonder astronomisch schouwspel observeren: Venus en Jupiter komen elkaar in de avondschemering tegen en naderen elkaar tot op ongeveer een halve graad. Die afstand komt ongeveer overeen met de diameter van de volle Maan. Het is een zeldzame gelegenheid om beide heldere hemellichamen samen aan de avondhemel te bewonderen.

10/03 Ceres bij M91 

Vandaag kruist Ceres het heldere spiraalsterrenstelsel M91 en biedt ons zo de zeldzame gelegenheid om zowel de kleine planeet als het sterrenstelsel tegelijkertijd in de telescoop te bewonderen. Ceres is het grootste object in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter.

De planeet heeft een diameter van ongeveer 950 km en is daarmee ongeveer zo groot als Spanje breed is. Ceres gold vlak na zijn ontdekking in 1801 als planeet en werd pas later als een ‘kleine planeet’ gedefinieerd. Ceres was dus een zeer gelijkaardig lot beschoren als Pluto in 2006.

Na een blik van dichterbij door de ruimtesonde Dawn werden veel kraters ontdekt waarvan de meeste vrij klein zijn. In 2015 kon zelfs waterdamp ontdekt worden. Verder onderzoek wees erop dat binnen in de planeet wel eens vloeibaar water zou kunnen zitten. We kunnen dus met zekerheid zeggen dat het om een interessant hemellichaam gaat! Neem uw telescoop erbij en geniet van de zeldzame aanblik van Ceres en M91!

14/03 Maan bij Antares 

Vandaag is een mooie dag voor alle vroege vogels: de Maan nadert Antares, de hoofdster van het sterrenbeeld Schorpioen, tot op 1,5 graden afstand. U kunt de ontmoeting tussen de twee enkel in de vroege uurtjes bewonderen. Misschien op weg naar het werk?

21/03 Ceres in oppositie

Een kleine planeet observeren. Hebt u dat al ooit gedaan? Ceres is het grootst object van de asteroïdengordel en werd in 1801 ontdekt. Op dit moment staat hij in oppositie en haalt een visuele helderheid van 7 mag. U kunt hem met een kleine telescoop en theoretisch zelfs met een verrekijker ontwaren. Veel plezier!

24/03 Maan bij Venus

Aan de westelijke horizon komt de fijne Maansikkel op en vormt de perfecte aanvulling op de stralende Venus. Met haar helderheid van -4 mag is Venus wondermooi om waar te nemen in de aanbrekende avondschemering. Deze avond verleidt ze menig astronoom om naar de sterren te kijken. De afstand tussen beide hemellichamen is minder dan 3 graden, wat voor een bijzonder mooie aanblik zorgt. Het is steeds weer een indrukwekkend schouwspel van de natuur wanneer de Maan bij Venus komt te staan en je dat op camera wil vastleggen.

25/03 Ceres bij M100

Leg deze datum maar vast: de kleine planeet Ceres kruist opnieuw een deepsky-object! Op zijn weg komt hij langs het adembenemende sterrenstelsel M100 in het sterrenbeeld Haar van Berenice voorbij. Met behulp van een zoeker vindt u het hemellichaam boven Denebola, de uiterste ster van het sterrenbeeld Leeuw.

28/03 Maan bij Mars

Deze nacht staan de Maan en de planeet Mars zeer dicht bij elkaar. Beide hemellichamen zijn omgeven door de sterren van de Winterzeshoek: een waarlijk indrukwekkend schouwspel.

Gebeurtenissen in april

03/04 Mercurius aan de avondhemel 

Mercurius is een behendige planeet en staat van nature in de buurt van de Zon. Dat maakt dat hij meestal moeilijk te zien is. Slechts zelden ontsnapt hij aan de helderheid van onze centrale ster. April is de enige periode dit jaar waarin hij ‘s avonds zichtbaar is: Mercurius verschijnt van 3 tot 15 april op enkele graden boven de westelijke horizon.

10/04 Maan bij Antares 

Deze nacht brengt de Maan in het sterrenbeeld Schorpioen door, waar ze op de heldere hoofdster Antares stoot. Dit fenomeen vindt ‘s ochtend plaats. Maar er is nog een evenement dat ons te wachten staat: de bedekking van een 3 mag heldere ster door onze Maan. Om 4.52 uur schuift de Maan met haar belichte kant voor de ster en bedekt haar voor ongeveer een uur. Het verschijnen van de onbelichte kant van de Maan kunnen we niet meer waarnemen, want dan is het bij ons al helder.

16/04 Maan bij Saturnus 

Vroege vogels opgepast: Deze ochtend begroeten de afnemende Maansikkel en de planeet Saturnus ons boven de oostelijke horizon. Zoek zeker een plaatsje met een goed zicht op de horizon om dit te observeren.

22/04 Maan bij Venus

Deze avond zien we een heel bijzonder schouwspel: de Maan komt bij Venus te staan. De Maan is nog maar 2,5 dagen jong. Daarom zien we slechts een fijne sikkel. Venus daarentegen straalt met -4 mag en schijnt dus bijzonder helder aan de avondhemel.

22/04 Lyriden

De meteorenzwerm van de Lyriden heeft tijdens zijn hoogtepunt op 22/04 tot 20 meteoren per uur te bieden. Het ideale moment om te observeren is tussen 22:00 uur en 4:00 uur ‘s ochtends. Dan kunt u de meteoren ongestoord waarnemen, zonder storend maanlicht. De radiant ligt in het sterrenbeeld Lier.

25/04 Maan bij Mars

De Maan en Mars zijn vandaag in het sterrenbeeld Tweelingen te spotten. Dit is een zeldzaam schouwspel dat u niet aan u voorbij mag laten gaan.

Gebeurtenissen in mei

13/05 Maan bij Saturnus

Deze ochtend komt de Maan de planeet Saturnus tegen. Met zo’n aantrekkelijke aanblik kunnen we gemotiveerd aan de dag beginnen.

23/05 Maan bij Venus 

Venus – bijna een schijnwerper aan de hemel – en daarbij de fijne Maansikkel. Wie deze avond naar de hemel kijkt, krijgt precies dat te zien. En bovendien: iets verder naar boven staat de planeet Mars. In vergelijking met zijn twee collega’s lijkt hij wel maar zwak belicht te zijn.

24/05 Maan bij Mars 

Gisteren was de Maan bij Venus op bezoek en vandaag al maakt ze haar volgende stop bij de planeet Mars.

26/05 Maan bij Regulus 

Als u de Maan in de afgelopen dagen hebt geobserveerd, kon u zien hoe snel ze aan de sterren voorbij beweegt. Vandaag heeft ze een afspraakje met Regulus, de hoofdster van het sterrenbeeld Leeuw. De naam Regulus komt uit het Latijn en betekent “kleine koning”.

31/05 Maan bij Spica

Vandaag bezoekt de Maan de hoofdster van het sterrenbeeld Maagd: Spica. Dat bezoekje danken we aan de baan van de ecliptica, die de Maan steeds opnieuw langs deze ster leidt. Het ideale moment om te observeren begint vanaf de late avondschemering, want in de tweede helft van de nacht verdwijnt de Maagd al onder de horizon.

Komeet ZTF in januari zichtbaarKomeet ZTF in januari zichtbaar

December 21 2022, Bernd Gährken

De ontdekking van donkere materie hoort tot de grootste prestaties van de astronomie in de afgelopen 100 jaar. Het eerste onderzoek op dit gebied werd door Fritz Zwicky uitgevoerd. Hij ontdekte dat de zwaartekracht van onbekende deeltjes het heelal beheerst en dat wij het grootste deel van de materie in het heelal in het geheel niet kunnen zien. Er is nooit een Nobelprijs voor donkere materie gegeven, want Zwicky overleed al in 1974. Het belang van zijn ontdekking wordt nu pas duidelijk.

Zwicky was werkzaam op het Mount Palomar observatorium. Daar is een nieuw camerasysteem naar hem genoemd. Het werd ontwikkeld om transiënte objecten te herkennen, dat wil zeggen objecten waarvan de helderheid snel varieert, zoals supernova’s, uitbraken van gammastraling, botsingen tussen twee neutronensterren en bewegende objecten zoals kometen en planetoïden.

In maart 2022 kreeg de Zwicky Transient Facility (ZTF) een interessante nieuwe komeet in het oog, die begin 2023 goed zichtbaar zou moeten worden. Voor het blote oog wordt het geen helder object, maar met een verrekijker of kleine telescoop moet hij eind december al goed zichtbaar zijn.

Komeet C/2022 E3 (ZTF) bereikt eind januari de maximale helderheid van 5 mag en zal dan in de buurt van de Poolster langs de hemel trekken. Voor een goede waarneming is een donkere hemel belangrijk, het liefst een maanloze nacht. Het is rond deze tijd wassende Maan en op 5 februari is het volle Maan. De komeet is circumpolair en de hele nacht zichtbaar. Maar in verband met de Maan zijn voor de waarneming vooral de maanloze ochtenduren ideaal. Hieronder vindt u een overzichtskaart:

https://cometchasing.skyhound.com/

2 jaar geleden was voor het laatst in Nederland en België een komeet te zien. In de zomer van 2022 trok de komeet NEOWISE langs de hemel. Zo’n fraai schouwspel mag van ZTF niet worden verwacht. Maar kometen zijn onberekenbaar. Ook NEOWISE was toentertijd in de voorspellingen veel zwakker dan hij uiteindelijk bleek.

Neowise im Jahre 2020

Astrohoogtepunten in de winter van 2022/2023

November 30 2022, Marcus Schenk

Mars in oppositie, de Maan bedekt twee planeten, de Geminiden en mooie combinaties van de Maan met planeten. Er zijn deze winter talloze redenen om naar de sterren te kijken. Doe mee!

In de infografiek Astrohoogtepunten in de winter van 2022/2023 vindt u een overzicht van de belangrijkste fenomenen die zich aan de hemel zullen afspelen. We wensen u veel plezier bij het observeren.

December

02/12 Maan bij Jupiter

Als het donker wordt, kunnen we de Maan en Jupiter aan de zuidoostelijke horizon bewonderen. De gasreus straalt dan met een helderheid van -2,5 mag

05/12 Maan bedekt Uranus

De Maan en de planeten volgen een denkbeeldige lijn aan de hemel: de Ecliptica. Dat is het schijnbare vlak waarin de planeten en de Zon bewegen. Af en toe bedekt de Maan een planeet. Nu is het weer zo ver: de Maan nadert met de verduisterde zijde Uranus en bedekt de planeet 17:34 uur.

07/12 Maan bij Plejaden

In de ochtenduren van 7 december bereikt de bijna volle Maan de Gouden Poort van de Ecliptica, die door de beroemde sterrenhopen Hyaden en Plejaden geflankeerd wordt.

08/12 Maan bedekt Mars/oppositie

Mars staat nu in oppositie met de zon, daardoor is hij bijzonder fel en is hij uitstekend met de telescoop te zien. Tijdens de oppositie bereikt hij dit jaar een schijnbare diameter van 17 boogseconden en een hoogte van 66 graden boven de horizon. Vandaag zijn er zelfs twee gebeurtenissen, want in de vroege ochtenduren van 8 december om 6:00 uur bedekt de Maan de rode planeet.

14/12 Geminiden

Bij heldere avondhemel kunt u het beste naar het zuiden kijken. Want de sterrenregen ‘Geminiden’ lijkt uit het sterrenbeeld Tweelingen te komen. Preciezer gezegd: vanuit een punt twee graden boven de ster Pollux. De regen hoort met 120 meteoren per uur tot de dichtste sterrenregens. In de vroege avonduren kunt u tot 22:00 uur observeren zonder door de Maan te worden gestoord, want die komt dan pas boven de horizon uit.

Maanfasen:

08/12 Volle Maan, 16 december Laatste kwartier, 23 december Nieuwe Maan, 30 december Eerste kwartier

Januari

01/01 Maan bij Uranus

Steeds weer komt op de Ecliptica de Maan planeten tegen of bedekt deze. Aan het begin van het nieuwe jaar schampt de Maan op nog geen halve graad langs de planeet Uranus.

03/01 Maan bij Mars

Vandaag strijden er twee met elkaar: de Maan en Mars. Beide duiken bij het invallen van de duisternis aan de oostelijke hemel op. De Maan trekt in het oosten onder Mars langs.

03/01 Quadrantiden

De volgende sterrenregen is naar ons onderweg: de Quadrantiden. Deze meteorenstroom komt vanuit het sterrenbeeld Ossenhoeder. De sterrenregen trekt met een aantal van 120 per uur langs de hemel. Pas in de ochtenduren verdwijnt de Maan uit ons blikveld.

16/01 Pallas in oppositie

De planetoïde Pallas is met een doorsnede van 588 km de op een na grootste in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter. Tijdens de oppositie wordt hij zo fel, dat we hem gemakkelijk met een kleine telescoop en in theorie zelfs met een verrekijker kunnen zien. Om hem van een ster te kunnen onderscheiden, moet u tijdens de waarneming een sterrenkaart gebruiken.

22/01 Saturnus bij Venus

Hiervoor is een goed zicht op de horizon noodzakelijk. Tijdens de schemering zijn de heldere Venus en de duidelijk zwakkere, maar toch nog heldere Saturnus boven de westelijke horizon te zien. Vanaf 17:30 uur zijn we ongeveer een uur lang in de gelegenheid dit paar aan de hemel te volgen, tot beide in de nevel zwakker worden en verdwijnen.

23/01 Maan bij Venus en Saturnus

Een aantrekkelijke gebeurtenis voor iedere geïnteresseerde. Vandaag krijgt de maansikkel gezelschap van de beide planeten Venus en Saturnus. Samen vormen zij een dreamteam voor een fantastische foto in de avondschemering.

30/01 Maan bij Mars

Vanavond ontmoet de Maan de rode planeet. In de loop van de nacht komt onze satelliet dichterbij, tot ze in de ochtend ongeveer één graad van elkaar af staan.

Maanfasen:

07/01 Volle Maan, 15/01 Laatste kwartier, 21/01 Nieuwe Maan, 28/01 Eerste kwartier

Februari

15/02 Venus bij Neptunus

Venus en Neptunus komen tot 0,25 graden bij elkaar te staan, erg dichtbij voor twee compleet verschillende planeten. Want terwijl Venus als een schijnwerper oplicht, straalt Neptunus 50.000 keer minder licht naar ons toe.

22/02 Maan bij Venus en Jupiter

Vanavond zien we de maansikkel met twee planeten. Een prachtig gezicht, dat u niet mag missen.

27/02 Maan bij Mars

Vanavond zijn Mars en de Maan samen in het sterrenbeeld Stier te vinden.

Maanfasen:

05/02 Volle Maan, 13/02 Laatste kwartier, 20/02 Nieuwe Maan, 27/02 Eerste kwartier

Astrohoogtepunten in de herfst van 2022

August 31 2022, Marcus Schenk

De herfst staat voor de deur en ‘s avonds wordt het weer vroeger donker. Voor velen betekent dat het begin van een mooi astronomieseizoen. En mooi wordt het zeker: Saturnus straalt opvallend aan de hemel, Jupiter staat in oppositie en er komt zelfs een gedeeltelijke zonsverduistering! Én een bedekking van Uranus door de Maan. Als dat niet niks is!

In de infografiek “Astrohoogtepunten in de herfst van 2022” vindt u een overzicht van de belangrijkste fenomenen die zich aan de hemel zullen afspelen. Data en meer details over deze fenomenen leest u in deze begeleidende tekst.

Wij wensen u veel observatieplezier!

September

11/09 Maan bij Jupiter

De Maan en Jupiter komen bijna tegelijkertijd op en tegen 21 uur kunnen we hen boven de oostelijke horizon bewonderen.

14/09 Maan bedekt Uranus

De Maan en planeten volgen een denkbeeldige lijn aan de hemel, namelijk de Ecliptica. Dat het schijnbare vlak waarin de planeten en de Zon bewegen. Af en toe komt het voor, dat de Maan een planeet bedekt. Nu is het opnieuw zo ver: op 14 september nadert de Maan Uranus met haar belichte zijde en bedekt de planeet rond 22 uur.

16/09 Maan bij Mars

Kort voor middernacht klimt het sterrenbeeld Stier boven de oostelijke horizon en toont zich van een bijzonder mooie kant, want hier komen Mars en de Maan samen. Met Aldebaran, Capella en de Plejaden een knap zicht!

16/09 Neptunus in oppositie

Deze nacht staat de verste planeet van ons zonnestelsel in oppositie tot de Zon. Neptunus is nu 4,3 miljard kilometer van ons vandaan en straalt met een helderheid van 7,8 mag. Zijn licht heeft 4 uur nodig om de Aarde te bereiken. Neptunus kunnen we al met een verrekijker spotten, maar dan is hij niet van een ster te onderscheiden. Pas door een telescoop kunnen we hem met zekerheid als planeet herkennen. Zo eenvoudig als bij Jupiter of Saturnus is dat echter niet. Een sterrenkaart of app helpen bij het opsporen.

26/09 Oppositie Jupiter

Een oppositie is iets heel bijzonders: dan staat de planeet exact tegenover de Zon en straalt de hele nacht lang helder aan de hemel. Jupiter staat momenteel 42 graden boven de horizon. Dat is aanzienlijk hoger dan de vorige jaren, wat de kwaliteit van de waarneming enorm verbetert.

Maanfasen:

03/09 Eerste kwartier, 10/09 Volle Maan, 17/09 Laatste kwartier, 25/09 Nieuwe Maan

Oktober

05/10 Maan bij Saturnus

Deze nacht trekt de Maan onder de ringplaneet voorbij. Bovendien kunt u op de Maan het fenomeen van de “Gouden Hendel” waarnemen; een belicht ringgebergte op de licht-schaduwgrens van de Maan.

08/10 Maan bij Jupiter

Tijd voor een planetenavond! De Maan en Jupiter ontmoeten elkaar vandaag in het sterrenbeeld Steenbok. Jupiter stond in september in oppositie tot de Zon en is nog steeds een uitstekend hemellichaam voor elke telescoop. De heldere Maan strooit overigens vandaag geen roet in het eten tijdens het waarnemen.

11/10 Mercurius ‘s ochtends

Vanaf 5 oktober spotten we Mercurius aan de ochtendhemel. Deze zonneklopper staat meestal te dicht bij de Zon, waardoor we hem slechts zelden te zien krijgen. Oktober is het enige moment dit jaar dat hij ‘s avonds zichtbaar is.

14/10 Maan bij Mars

Een voorproefje van de winter krijgen we vanaf middernacht, want dan duiken de sterrenbeelden Voerman en Stier op boven de horizon. Midden in dat alles zien we Mars en de Maan die vandaag bijzonder dicht bij elkaar staan. Herkent u de rode kleur van onze buurplaneet?

21/10 Orioniden

De Orioniden zijn een kleine meteorenzwerm met ongeveer 20 vallende sterren per uur. De radiant ligt in het sterrenbeeld Orion dicht bij de ster Betelgeuze. U kunt de vallende sterren de hele maand lang zien, maar de piek ligt tussen 20 en 21 oktober. Het beste tijdstip om te observeren, ligt tussen 22 uur en 5 uur.

24/10 Maan bij Mercurius

Bent u een vroege vogel? Uitstekend, want deze ochtend kunt u een korte blik werpen op de delicate maansikkel en Mercurius. Daarvoor hebt u een wat hoger gelegen standplaats nodig of een perfect zicht op de horizon. Dan kunt u vlak voor zonsopgang vanaf 6.50 uur beide hemellichamen spotten.

25/10 Gedeeltelijke zonsverduistering

De laatste gedeeltelijke zonsverduistering die wij konden waarnemen, vond plaats op 10 juni 2021. Iets meer dan een jaar later kunnen we de volgende al zien. Op 25 oktober vanaf 11 uur ongeveer begint het: dan schuift de Maan voor de Zon en bedekt haar voor zo’n 25%.

Let op: vergeet geen zonnefilter te gebruiken wanneer u de Zon observeert. Veilige filters verkrijgt u in onze Astroshop.

Maanfasen: 09/10 Volle Maan, 17/10 Laatste kwartier, 25/10 Nieuwe Maan

November

01/11 Maan bij Saturnus

De wassende halve Maan en de planeet Saturnus staan vandaag samen in het sterrenbeeld Steenbok.

04/11 Maan bij Jupiter

Vandaag ontmoet de wassende Maan Jupiter, die in september in oppositie stond. In de loop van de nacht naderen beide hemellichamen elkaar tot op ongeveer 2 graden.

09/11 Uranus in oppositie

Uranus is een van de meest verafgelegen gasreuzen. Door de telescoop is hij slechts te zien als een minuscuul groen schijfje waarop geen details te herkennen zijn, maar u zult hem wel als planeet kunnen identificeren. Spoor Uranus op met een sterrenkaart of beter nog: met het GoTo-systeem van uw telescoop. Dan kunt u het planetenschijfje wel 150 tot 200x vergroot zien.

11/11 Maan bij Mars

De afnemende Maan staat deze nacht in de buurt van de planeet Mars. De rode planeet is zo gepositioneerd tussen de Maan en Aldebaran, de hoofdster van het sterrenbeeld Stier. Interessant: vergelijk vandaag ook eens de intensiteit van de rode kleur van Mars, Aldebaran en Betelgeuze.

17/11 Leoniden

Van 16/11 op 17/11 bereiken de Leoniden hun piek. Samen met de Perseïden behoren ze tot de bekendste meteorenzwermen. Er zijn jaren geweest waarin deze meteoren als regen uit de hemel bleken te vallen. Dat gebeurt normaal gezien om de 33 jaar, wanneer de Aarde en de Leonidenwolk op elkaar botsen. In normale jaren bereikt de zwerm een piek van maximaal 20 vallende sterren per uur. Dit jaar kunt u in de eerste helft van de nacht ongehinderd zonder maanlicht observeren.

Maanfasen: 08/11 Volle Maan, 16/11 Laatste kwartier, 23/11 Nieuwe Maan, 30/11 Eerste kwartier

Astrohoogtepunten in de zomer van 2022

June 1 2022, Marcus Schenk

Zomerse vallende sterren, planetenparades en zowel Saturnus als Pluto in oppositie: deze astronomische delicatessen mag u niet missen. En in augustus staat ons zelfs een bedekking van een heldere ster door de maan te wachten.

In de infografiek “astrohoogtepunten in de zomer van 2022” vindt u een overzicht van de belangrijkste fenomenen die zich aan de hemel zullen afspelen. Data en meer details over deze fenomenen leest u in deze begeleidende tekst.

Wij wensen u veel observatieplezier!

Juni

3/6 Maan bij M44

De wassende maan trekt deze avond langs de ecliptica door het sterrenbeeld Kreeft. Daarbij nadert ze de sterrenhoop M44. In een sterrenveldkijker of verrekijker met zeer groot gezichtsveld kunt u ze beide bewonderen.

16/6 Mercurius grootste westelijke elongatie

Mercurius bevindt zich vandaag op zijn grootste westelijke elongatie. Zo bereikt hij zijn grootste hoekafstand tot de zon. Jammer genoeg krijgen we amper de tijd om hem waar te nemen en enkel ervaren waarnemers kunnen hem in de ochtendschemering onderscheiden.

18/6 Maan bij Saturnus

Deze ochtend bezoekt de maan Saturnus en staan beide op een afstand van ongeveer 9 graden van elkaar in het sterrenbeeld Steenbok.

22/6 Maan bij Jupiter en Mars

Tijd voor nachtuilen en astronomen: vanaf 2 uur ‘s ochtends ziet u hoe de planeten Jupiter en Mars de hemel beklimmen boven de oostelijke horizon. In het centrum van dit gebeuren staat de maan – een wondermooi aanzicht.

26/6 Maan bij Venus

Deze maand laten de planeten zich vooral aan de ochtendhemel zien. Als een kosmische ketting stellen ze zich diagonaal op aan de hemel. De maan eert de meeste planeten met een persoonlijk bezoek, en op 26 juni nadert ze Venus. Drie dagen voor nieuwe maan ziet dit schouwspel er bijzonder knap uit.

Juli

1/7 Venus bij Aldebaran

Venus schittert bijna met maximale helderheid. Zelfs heldere sterren in de omgeving kunnen er in vergelijking maar wat bleekjes uitzien. Op de eerste dag van de maand nadert Venus de hoofdster in het sterrenbeeld Stier: Aldebaran.

16/7 Maan bij Saturnus

De maan trekt deze nacht aan Saturnus voorbij en maakt nog vóór dageraad de oversteek van het sterrenbeeld Steenbok naar Waterman. De ringplaneet is steeds beter zichtbaar en bereikt volgende maand zijn oppositie. Zo begint de zomer voor de gasreus.

19/7 Maan bij Jupiter

Schitteren om ter meest: de maan en Jupiter proberen elkaar te overtreffen. De gasreus straalt met een helderheid van -2,5 mag en moet enkel het hoofd buigen voor Venus en onze maan.

20/7 Pluto in oppositie

De voormalige planeet en nu dwergplaneet staat in oppositie en toont zichzelf met een helderheid van 14,3 mag. Het is een uitdaging om hem met een telescoop te vinden; het lukt enkel met een nauwkeurige sterrenkaart bij de hand.

22/7 Maan bij Mars

Na haar opgang vlak voor 1 uur komt de maan Mars tegen, die op een afstand van 5 graden staat en een rode gloed draagt. Veel dichter bij onze maan staat de planeet Uranus; de twee zijn vandaag slechts 2,6 graden van elkaar verwijderd.

26/7 Maan bij Venus

Wanneer het eerste blauw van de ochtendschemering zichtbaar is, loont een blik op de horizon. Daar komen deze ochtend vroeg een schitterende Venus en de flinterdunne maansikkel van de 27 dagen oude maan samen. Een fantastische gelegenheid voor sfeerbeelden!

Augustus

6/8 Maan bedekt Delta Sco

Delta Sco is een ster in het sterrenbeeld Schorpioen en is met een helderheid van 2 mag terug te vinden in het midden van zijn opvallende, driedelige schaar. Vandaag bedekt de maan de ster met haar onbelichte kant. Dat is het mooiste soort bedekking, omdat de ster dan plotseling, alsof uit het niets, verdwijnt. Om het begin van de bedekking om 23.52 uur te kunnen volgen, hebt u een voldoende hoge positie en een uitstekend zicht op de zuidwestelijke horizon nodig.

11/8 Maan bij Saturnus

In de nacht van 11 op 12 augustus nadert de maan de ringplaneet. Aangezien Saturnus deze maand zijn oppositie bereikt, is hij de hele maand lang zeer goed te zien.

13/8 Perseïden

Het absolute hoogtepunt in elke maand augustus: de meteorenzwerm van de Perseïden. Deze nacht kunnen we wel 100 meteoren per uur waarnemen. Maar enkel als de maan geen roet in het eten gooit. Jammer genoeg is de heldere en bijna volle maan dit jaar een stoorzender en zult u vermoedelijk enkel de helderste meteoren kunnen onderscheiden. Met een sterrenveldkijker kunt u het geluk hebben enkele zwakkere lichtsporen op te vangen.

14/8 Saturnus in oppositie

In de vorige jaren stond Saturnus omwille van de positie van de ecliptica slechts vlak boven de horizon. Dat maakte een succesvolle waarneming moeilijk. Maar de ringplaneet klom statig verder omhoog aan de hemel en bereikte in 2019 een hoogte van 20 graden en in 2021 een hoogte van 24 graden. Ook in zijn huidige oppositie in augustus 2022 wint hij met maximaal 26 graden nog meer hoogte. Dat is positief, want hoe hoger zijn positie, des te minder hebben we met turbulentie in de atmosfeer te maken. Op 14 augustus bereikt Saturnus dus zijn oppositie en is hij de hele nacht lang uitstekend zichtbaar. Hij is te herkennen aan zijn geelachtige kleur en zijn rustige gloed.

15/8 Maan bij Jupiter

In de nachten van 14 en 15 augustus nadert de maan Jupiter en trekt aan hem voorbij. De ontmoeting is de hele nacht lang te zien, want onze grootste planeet is inmiddels een alomtegenwoordig object aan de nachtelijke hemel geworden. Volgende maand bereikt Jupiter zijn oppositie.

19/8 Maan bij Mars

Verlangt u naar een winterhemelgevoel? En dat in de zomer? Na middernacht krijgt u de ideale gelegenheid. Dan komen Mars en de maan samen in het sterrenbeeld Stier, direct aan de Gouden Poort van de Ecliptica. Een beetje verder naar boven schitteren de Plejaden.

Totale maansverduistering op 16 mei 2022

April 25 2022, Marcus Schenk

Na meer dan drie jaar zullen we opnieuw kunnen genieten van een totale maansverduistering. Het is een indrukwekkende belevenis wanneer de volle maan stukje bij beetje uit de hemel verdwijnt en opgloeit in een griezelig mooi en roestrood licht.

Dit jaar kunnen we alleen de eerste gedeeltelijke fase volgen tot het begin van de totaliteit. In de infographic “Korte info over de totale maansverduistering” vindt u in één oogopslag alles wat u moet weten.

Wij wensen u een prachtige maanervaring! Met het blote oog, een telescoop of een verrekijker.

 

Handige dingen voor de maansverduistering

Hebt u een telescoop en wilt u de maan snel en gemakkelijk fotograferen? De Omegon Easy-Pic smartphone-adapter lijkt wel hiervoor gemaakt. Eenvoudig op het oculair klemmen en de smartphone op zijn plaats vergrendelen en u heeft zo een herinnering aan deze unieke ervaring.

Smartphoneadapter für die Mondfinsternis

Als de rode maan aan de hemel staat, schijnt hij verschillende groteklassen zwakker. Het kan een uitdaging zijn om hem zonder telescoop met voldoende brandpuntsafstand te fotograferen – vooral tijdens de totaliteit. Is er een eenvoudige oplossing? Ja, de Omegon MiniTrack. Hoewel de meesten hem gebruiken voor de Melkweg en deep-sky, is hij ook hier een uitstekend hulpmiddel. Want met de tracking lukt het om scherpe beelden van de rode maan te maken.

Die MiniTrack nimmt auch eine Mondfinsternis auf

En natuurlijk is elke telescoop of draagbare verrekijker geschikt om waar te nemen. Neem maar eens een kijkje op onze productpagina’s – hier vindt u het juiste apparaat voor elk type observatie.

PS: Vindt u deze infografiek leuk? Voel u vrij om deze te delen, af te drukken, op te hangen in uw sterrenwacht als informatie voor bezoekers of zelfs te presenteren op uw website met een link (naar: www.astromarket.org).

Wil u al wat sfeer opsnuiven? In deze blogpost ziet u beelden van de maansverduistering, door onze collega’s in 2018.

Astrohoogtepunten in de lente van 2022

March 1 2022, Marcus Schenk

Planeten die vlak bij elkaar staan, een heldere Venus en een volledige maansverduistering: de hemel heeft in dit kwartaal enkele delicatessen in petto die het observeren waard zijn. Hoe zit het bijvoorbeeld met Mercurius? De kleine vinnige planeet bereikt al snel zijn beste zichtbaarheid ‘s avonds.

In de infografiek “Astrohoogtepunten in de lente van 2022” vindt u een overzicht van de belangrijkste fenomenen die zich aan de hemel zullen afspelen. Data en meer details over deze fenomenen leest u in deze begeleidende tekst.

Wij wensen u veel observatieplezier!

Maart

8/3 Maan bij Plejaden

In de late uurtjes nadert de 6 dagen oude maan de open sterrenhoop van de Plejaden.

12/3 Venus bij Mars

Kort voor zonsopgang zijn Venus en Mars in het zuidoosten boven de horizon te zien. Venus is nu bijna voor de helft belicht en schittert met een helderheid van -4,5 mag.

20/3 Venus grootste westelijke elongatie

Venus bevindt zich vandaag op haar grootste westelijke elongatie. Dat betekent dat ze haar grootste hoekafstand ten opzichte van de zon bereikt en ze op een matige hoogte boven de horizon vertoeft. Ze is nu voor 50% belicht.

23/3 Venus bij Saturnus en Mars

We kunnen ons verheugen op een heus schouwspel aan de hemel vlak boven de horizon. In driehoekformatie wachten de planeten Venus, Mars en Saturnus ons op. Dit is een uitgelezen kans om hun verschillende helderheden met elkaar te vergelijken.

28/3 Maan bij Venus, Saturnus en Mars

Op 23 maart konden we drie planeten aan de ochtendhemel bewonderen en vandaag houdt de smalle maansikkel het trio gezelschap. Haal alvast uw camera boven om dit wondermooie fenomeen op beeld vast te leggen.

April

5/4 Mars bij Saturnus

Een zeldzame gebeurtenis? Ja, want deze ochtend trekt Mars vanop slechts 20 boogseconden aan de ringplaneet voorbij. Een goede gelegenheid dus om beide planeten door een verrekijker of telescoop waar te nemen of voor een foto van beide hemellichamen.

5/4 Maan in Davis’ Dog

Een asterisme is een toevallige verzameling van sterren waarin we mooie vormen kunnen herkennen. Vandaag dwaalt de maan door “Davis’ Dog”, een sterrenpatroon dat eruitziet als een hond of een vos. Met een verrekijker ziet het fenomeen er zeer aanlokkelijk uit. Her en der bedekt de maan enkele heldere sterren.

17/4 Mercurius bij Uranus

Vanavond passeert Mercurius de planeet Uranus op een afstand van slechts twee graden. Met een verrekijker vindt u beide planeten dus terug in hetzelfde gezichtsveld. Het is een goed idee een hooggelegen observatieplaats te kiezen, want om 21 uur staan de planeten nog slechts 4 graden boven de horizon.

24/4 Mercurius aan de avondhemel

Mercurius bereikt voor dit jaar zijn beste zichtbaarheid ‘s avonds. Wilde u hem altijd al eens bewonderen? Dan is nu uw kans! In de schemering vindt u de planeet vlak boven de westelijke tot noordwestelijke horizon, maar enkel in de volgende 10 tot 14 dagen. Daarna verdwijnt hij weer.

27/4 Maan bij Venus en Jupiter

Drie dagen voor nieuwe maan voegt de fragiele maansikkel zich ‘s ochtends bij de planeten Venus en Jupiter.

29/4 Mercurius bij Plejaden

Het wintersterrenbeeld Stier gaat diep in het westen onder. In de avondschemering nadert Mercurius de bekende sterrenhoop van de Plejaden. Met een veldkijker kunt u ze allebei in hetzelfde gezichtsveld bewonderen.

Mei

1/5 Venus bij Jupiter

Op een kleine 20 boogseconden afstand scheert Venus rakelings langs Jupiter. Zo’n ontmoeting is slechts zelden waar te nemen. Het enige minpuntje: u moet vroeg uit de veren, want dit fenomeen is enkel ‘s ochtends zichtbaar.

2/5 Maan bij Mercurius

Voor wie liever ‘s avonds observeert: vandaag kunt u een laatste blik op Mercurius werpen. Het schouwspel vindt vlak boven de westelijke horizon plaats en is bijzonder aantrekkelijk. Links ziet u de fragiele, wassende maansikkel en rechts de Plejaden.

12/5 Planetenparade Venus, Jupiter, Mars

Kort voor zonsopgang zien we een knappe planetenparade met Venus, Jupiter en Mars. Een beetje meer naar boven zien we ook Saturnus opduiken. De rij planeten strekt zich van de oostelijke horizon bijna diagonaal uit over de hemel.

16/5 Volledige maansverduistering

De laatste volledige maansverduistering die zichtbaar was, vond plaats in januari 2019. Drie jaar later herhaalt het fenomeen zich, maar helaas is de zichtbaarheid voor deze verduistering niet optimaal. We kunnen haar niet van begin tot einde volgen, maar enkel het eerste deel. Pas om 4:28 uur treedt de maan in de kernschaduw van de Aarde. Op dit moment staat ze nog slechts 8 graden boven de horizon. De maan gaat stipt bij het begin van de volledige verduistering onder in het zuidwesten. Pas in 2025 kunnen we de volgende volledige maansverduistering waarnemen – opnieuw ‘s avonds.

28/5 Tau-Herculiden

De Tau-Herculiden zijn een meteorenzwerm die we in onze astrohoogtepunten tot nu toe nog nooit hebben aanbevolen. Waarom? Omdat ze amper opvallen en met een maximum van twee vallende sterren per uur niet zo spannend zijn. Enkel uitgekiende meteorenfans kunnen hier iets mee aanvangen. Dit jaar kan het echter anders uitdraaien. De Aarde kruist nu namelijk het stofspoor van de in 1995 uit elkaar gevallen komeet 73P/Schwassmann-Wachmann 3. Dit jaar zou het dus wel eens tot een storm kunnen komen. De International Meteor Organization (IMO) roept op om observatiegegevens te verzamelen.

29/5 Mars bij Jupiter

Tegen drie uur ‘s ochtends klimmen Mars en Jupiter boven de horizon. Het valt meteen op dat we met een zeer nauwe constellatie te maken hebben: beide planeten kruisen elkaar op een afstand van ongeveer 0,5 graden. Met een verrekijker ziet u ze allebei als een wondermooi koppel in hetzelfde gezichtsveld.

Astrohoogtepunten in de winter van 2021/22

December 3 2021, Marcus Schenk

De hoogtepunten aan de winterhemel zijn de heldere sterren rond de sterrenbeelden Orion en Stier, maar in de komende drie maanden valt er nog meer te ontdekken: een heldere avondster, meteorenzwermen en prachtige planetenparades.

In de infografiek “Astrohoogtepunten in de winter 2021/2022” vindt u een overzicht van de belangrijkste fenomenen die zich aan de hemel zullen afspelen. Data en meer details over deze fenomenen leest u in deze begeleidende tekst.

Wij wensen u veel observatieplezier!

December:

4/12 Heldere Venus

Begin deze maand is Venus op haar helderst te zien. Met een magnitude van -4,8 valt ze op aan de avondhemel en is, op de maan na, het helderste hemellichaam.

7/12 Maan bij Venus

Aan de vroege avondhemel sluit de wassende maansikkel zich bij een aantrekkelijke planetenparade aan. Venus, Jupiter en Saturnus vormen haast een parelketting.

8/12 Maan bij Saturnus en Jupiter

Misschien hebt u de maan gisteren al bewonderd, en vandaag staat ze iets hoger en zo’n 14 graden verder tussen Saturnus en Jupiter te pronken.

13/12 Geminiden

Bij een heldere avondhemel loont het om naar het zuiden te kijken, want de meteorenzwerm “Geminiden” is te zien en lijkt uit het sterrenbeeld Tweelingen vandaan te komen; meer bepaald uit een punt twee graden boven de ster Pollux. Tussen 21.00 en 6.00 uur is de beste periode om de vallende sterren te observeren. De Geminiden horen met 120 meteoren per uur tot de meteorenzwermen met het hoogste aantal vallende sterren, hoewel we pas in de vroege uurtjes ongestoord en zonder interferentie van de maan zullen kunnen observeren.

17/12 Maan bedekt Tau (τ) Tauri

Tau Tauri is een ster in het sterrenbeeld Stier en is met een magnitude van 4,3 nog met het blote oog te herkennen. Omdat de schijnbare baan van de maan door Stier heen loopt, zijn bedekkingen steeds mogelijk. Dat is vandaag dan ook het geval: om 22.30 uur verdwijnt Tau Tauri achter de bijna volle maan en ze duikt zo’n 80 minuten later aan de andere kant weer op.

29/12 Mercurius bij Venus

Mercurius is ‘s avonds zichtbaar en komt in de vroege avondschemering zijn buurplaneet Venus tegen. Bij een goed zicht op de horizon kunt u beide planeten vanaf 17 uur spotten.

Januari:

3/1 Quadrantiden

De Quadrantiden zijn een meteorenzwerm afkomstig uit het sterrenbeeld Ossenhoeder. Het nieuwe jaar schenkt ons tot wel 100 meteoren per uur, die echter slechts een matige helderheid hebben. De radiant, waarvandaan de vallende sterren lijken te komen, duikt pas na middernacht op. Astronomische waarnemingen lonen nu bijzonder de moeite, aangezien het gisteren pas nieuwe maan was. De kust is klaar voor alle deepsky-waarnemers!

5/1 Maan bij Mercurius, Saturnus en Jupiter

Planetenliefhebbers zullen verrukt zijn: in de ochtendschemering pronkt een bewonderenswaardige planetenparade aan de hemel met Jupiter, Saturnus en Mercurius. De drie dagen jonge maansikkel begeleidt het trio. Kortom een mooie manier om het nieuwe jaar te begroeten.

6/1 Maan bedekt Tau (τ) Aquarii

Het schemert en we wachten nog op de nacht, maar het eerste astronomische hoogtepunt is er al. Om 17 uur bedekt de maan de 4 mag heldere ster Tau Aquarii in het sterrenbeeld Waterman. Bij deze bedekking schuift de maan langs haar onbelichte kant op naar de ster.

8/1 Mercurius avondhemel

Mercurius is de laatste dagen steeds zichtbaarder geworden aan de avondhemel. Zijn aanwezigheid is niet bepaald overweldigend, maar wie de verlegen Mercurius toch wil spotten, krijgt nu een goede kans daartoe. Vandaag en de volgende twee dagen zijn de omstandigheden bijzonder goed, want zijn helderheid en positie aan de hemel kloppen helemaal. Binnenkort klimt Mercurius weer naar beneden en verdwijnt achter de horizon.

11/1 Maan bij Uranus

De planeet Uranus is een verre vertegenwoordiger in ons zonnestelsel. Vandaag is hij op 2,5 graden van de maan te vinden. Waarom niet uw kans wagen met een verrekijker?

26/1 Maan bedekt Beta (β) Librae

Dit is enkel iets voor vroege vogels: de maan bedekt een ster in het sterrenbeeld Weegschaal; meer bepaald bedekt de maan de 2,6 mag heldere ster Beta Librae. Het spektakel begint om 6.30 uur!

29/1 Maan bij Mars

Wie ernaar verlangt de planeet Mars te zien, kan hem op 29 januari tijdens de ochtendschemering in het zuidoosten spotten. Op deze dag komt hij de smalle maansikkel tegen en vormen ze samen een aantrekkelijk schouwspel. Pas in de loop van de volgende zomer komt hij ook weer ‘s nachts aan de hemel tevoorschijn.

Februari:

3/2 Maan bij Jupiter

In het afgelopen jaar heeft Jupiter ons begeleid en was elke avond aan de hemel te zien, maar binnenkort onttrekt hij zich aan onze blikken en verdwijnt voor een tijdje aan de hemel. Op 3 februari laat hij zich nog eenmaal tijdens de avondschemering zien samen met de broze maansikkel.

7/2 Maan bij Uranus

Deze nacht passeert de maan de planeet Uranus op een afstand van slechts 1,5 graden.

9/2 Maan komt langs Gouden Poort van de Ecliptica

Het gebied tussen de Hyaden en de Plejaden heeft een naam: de Gouden Poort van de Ecliptica. Deze nacht dwaalt de maan rond tussen beide bekende sterrenhopen.

9/2 Heldere Venus

Venus doet haar opgave als ochtendster alle eer aan, want met een magnitude van bijna -5 schittert ze helder aan de hemel. Deze astronomische schijnwerper duikt tegen 5 uur op boven de horizon. Ze is zodanig helder dat haast niemand haar over het hoofd kan zien.

27/2 Maan bij Mars en Venus

Een heldere Venus, een rode Mars en een smalle maansikkel vlak voor nieuwe maan: als dat niet al voldoende motivatie is om in alle vroegte een blik op de hemel te werpen, helpt de gouden ochtendsfeer vast een handje!

Astrohoogtepunten in de herfst van 2021

September 1 2021, Marcus Schenk

De herfst staat in het teken van de planeten: Jupiter en Saturnus zijn immers nog steeds perfect zichtbaar. Bovendien hebt u de kans om de twee buitenste planeten, Uranus en Neptunus, in oppositie waar te nemen.

In de infografiek “Astrohoogtepunten in de herfst van 2021” vindt u een overzicht van de belangrijkste fenomenen die zich aan de hemel zullen afspelen. Data en meer details over deze fenomenen leest u in deze begeleidende tekst.

Wij wensen u veel observatieplezier!

September

September is de periode tussen de zomer en de herfst en dat is ook aan de sterrenhemel te merken. De sterrenbeelden Hercules en Lier neigen naar het westen. In het zuiden toont het sterrenbeeld Steenbok zich dan weer van een opvallende kant met de twee grote planeten Jupiter en Saturnus.

2/9 Maan bedekt Epsilon Gem – De smalle maansikkel bedekt in de vroege uurtjes de ster Epsilon Gem in het sterrenbeeld Tweelingen. Om 2 uur schuift de maan langs haar belichte kant op naar de ster. Een zeer goed zicht op de noordoostelijke horizon is hierbij onontbeerlijk. (Hoe goed de zichtbaarheid is, hangt af van waar u zich bevindt)

3/9 Maan bedekt Kappa Gem – Om 4:38 uur bedekt de maan de ster Kappa Gem in het sterrenbeeld Tweelingen. Een aantrekkelijk zicht, want de maan is nu slechts een smalle sikkel. (Hoe goed de zichtbaarheid is, hangt af van waar u zich bevindt)

3/9 Maan bij Pollux – In de tweede helft van de nacht duikt de maan in het sterrenbeeld Tweelingen boven de horizon op. Ze staat vandaag op slechts 3 graden van Pollux.

14/9 Neptunus in oppositie – De buitenste planeet van ons zonnestelsel staat in oppositie en is uitstekend te zien. Met de verrekijker kunt u hem reeds als “ster” spotten, maar met een telescoop ontwaart u een schijfje dat de 2,3 boogseconden kleine planeet voorstelt. Een sterrenkaart of app kan handig zijn.

17/9 Maan bij Jupiter en Saturnus – De twee grootste planeten ontmoeten elkaar in het sterrenbeeld Steenbok. Met de maan in het midden vormen ze een driehoek.

Oktober

In oktober zitten we helemaal in de herfst. Hoog boven ons hoofd herkennen we het beroemde vierkant van Pegasus en het sterrenbeeld Andromeda. Hoog tijd om een uitgebreide uitstap naar het Andromeda-sterrenstelsel te maken: steeds weer een beleving in uw verrekijker.

3/10 Maan bedekt Eta Leo – In de vroege uurtjes om 5:27 uur is het nog donker. Op dit uur bedekt de maan met haar smalle belichte sikkel de 3,4 mag heldere ster Eta Leo. Dit is met zekerheid de meest indrukwekkende sterbedekking in dit seizoen. (Hoe goed de zichtbaarheid is, hangt af van waar u zich bevindt)

8/10 Giacobiniden – De Giacobiniden of Draconiden zijn een meteorenzwerm die uit het sterrenbeeld Draak lijkt te komen. De piek wordt op 8 oktober verwacht. Een voorspelling over het te verwachten aantal vallende sterren is jammer genoeg onmogelijk, omdat dit sterk kan variëren. De radiant ligt in de buurt van de ster Beta Draconis. Het sterrenbeeld Draak is een circumpolair sterrenbeeld, wat betekent dat de radiant zich ‘s avonds op optimaal zichtbare hoogte bevindt.

9/10 Maan bij Venus – Na zonsondergang duiken in het zuidwesten een schitterende Venus en een slechts 3,5 dagen jonge maansikkel op. U hebt nog maximaal 2 uur de tijd voordat Venus weer onder de horizon verdwijnt.

14-15/10 Maan bij Jupiter en Saturnus – Na de burgerlijke schemering om 19 uur verschijnen de planeten Jupiter en Saturnus dominant aan de hemel. Hoewel ze in augustus in oppositie stonden, zijn ze nog steeds een blik waardig. De maan strooit overigens geen roet in het eten tijdens het waarnemen.

21/10 Orioniden – De Orioniden zijn een kleine meteorenzwerm met ongeveer 20 vallende sterren per uur. De radiant ligt in het sterrenbeeld Orion dicht bij de ster Betelgeuze. U kunt de vallende sterren de hele maand lang zien, maar de piek ligt tussen 20 en 21 oktober. Het beste tijdstip om te observeren, ligt tussen 22 uur en 5 uur.

23/10 Mercurius aan de ochtendhemel – In mei kon u Mercurius ‘s avonds spotten, en nu laat de verlegen planeet zich ‘s ochtends eventjes zien. Tussen 23/10 en 31/10 kunt u hem vlak boven de oostelijke horizon terugvinden.

November

Het sterrenbeeld Perseus staat in november in de buurt van het zenit. Daar vindt u de twee helderste sterren Mifak en Algol. Tussen Perseus en Cassiopeia schittert de beroemde dubbele sterrenhoop h en Chi, die in donkere gebieden ook met het blote oog te zien is.

3/11 Maan bij Mercurius – Er zijn twee redenen om vroeg op te staan: deze ochtend ontmoeten de flinterdunne maansikkel en Mercurius elkaar. Het is de laatste kans om Mercurius te zien voordat hij zich weer achter de zonnestralen verschuilt.

5/11 Uranus in oppositie – Met 5,6 mag is Uranus nu zelfs met het blote oog te spotten. Het blijft echter eenvoudiger om hem door een verrekijker of telescoop te observeren. Hij is te zien als een minuscuul groen schijfje waarop geen details te herkennen zijn, maar u zult hem wel als planeet kunnen identificeren.

8/11 Maan bij Venus – De groeiende maansikkel ontmoet vandaag de glanzend heldere Venus.

10/11 Maan bij Saturnus – De maan trekt op ongeveer 4,5 graden onder Saturnus door.

11/11 Maan bij Jupiter – Deze nacht trekt de maan langs Jupiter voorbij en beweegt zich aan bijna een halve graad per uur voort. Met Jupiter als referentiepunt kunt u de beweging goed volgen.

17/11 Leoniden – Van 16/11 op 17/11 bereiken de Leoniden hun piek. Samen met de Perseïden behoren ze tot de bekendste meteorenzwermen. Er zijn jaren geweest waarin deze meteoren als regen uit de hemel bleken te vallen. Dat gebeurt normaal gezien om de 33 jaar, wanneer de Aarde en de Leonidenwolk op elkaar botsen. In normale jaren bereikt de zwerm een piek van maximaal 20 vallende sterren per uur. Dit jaar gaat de smalle maansikkel al snel onder en kunnen we de hele nacht lang ongestoord van de vallende sterren genieten.