Ontdek spannende fenomenen aan de hemel in de herfst van 2023. Hier vindt u alles wat het observeren waard is.

De herfst van 2023 heeft enkele boeiende hemelfenomenen voor ons in petto die we in geen geval mogen missen. Van de beste ochtendzichtbaarheid van Mercurius tot een gedeeltelijke maansverduistering en de bedekking van de stralende Venus door onze Maan. De volgende drie maanden zitten weer vol spanning. Deze infografiek toont u de hoogtepunten van de komende maanden september, oktober en november. Onder de grafiek vindt u meer uitleg. Veel observatieplezier!

SEPTEMBER 

 

1/9 Aurigiden

In de nacht van 1 september kunnen hobbyastronomen een bijzonder hemelfenomeen waarnemen: de Aurigiden. Dat is een indrukwekkende meteorenzwerm die uit het sterrenbeeld Voerman lijkt te komen. De Aurigiden staan bekend om hun heldere meteoren die tot 65 kilometer per seconde gaan. Het is dus voor iedereen de moeite om vroeg op te staan of lang wakker te blijven om dit indrukwekkende schouwspel aan de hemel niet te missen!

 

4/9 Maan bij Jupiter

Op 4 september toont de hemel het volgende hoogtepunt: de Maan en de gasreus Jupiter komen mekaar tegen aan de nachtelijke hemel. Laat ‘s avonds duiken beide hemellichamen boven de oostelijke horizon op. In de loop van de nacht klimmen ze hogerop en blijven daar tot de vroege uurtjes, totdat ze verbleken in de gloed van de nieuwe ochtend.

 

5/9 Maan door de Gouden Poort van de Ecliptica 

Op 5 september doorkruist de Maan de Gouden Poort van de Ecliptica. Dit fenomeen is een must voor alle hemelwaarnemers en biedt een wonderbaarlijke gelegenheid om met het blote oog te observeren.

De Gouden Poort is geen object, geen hemelfenomeen op zichzelf, maar een asterisme in het sterrenbeeld Stier. Zijn lichtende zuilen bestaan uit de open sterrenhopen van de Hyaden en Plejaden.

De Ecliptica, de schijnbare baan van de Zon, loopt langs de poort, die onze Maan en de planeten lijken te doorkruisen.

 

18/9 Venus hoogste helderheid

Op 18 september is Venus op haar helderst te zien. De avondster straalt met een helderheid van -4,7 mag bijzonder intensief en is in de vroege uurtjes in het oosten te zien. Door haar helderheid lijkt Venus wel een schijnwerper, en zelfs in de gestadig afnemende schemering kunnen we Venus nog lang aan de hemel herkennen.

 

19/9 Neptunus in oppositie

Op 19 september staat Neptunus in oppositie tot de Zon en is dus de hele nacht lang zichtbaar. Hobbyastronomen kunnen met een telescoop de gasplaneet ontdekken, die kleurrijk maar klein aan de hemel staat.

 

22/9 Mercurius ochtendzichtbaarheid

Vroege vogels opgepast! Op 22 september bereikt Mercurius zijn beste ochtendzichtbaarheid dit jaar. In januari was de planeet ‘s ochtends moeilijk te zien, maar nu krijgt u een betere kans. Kort voor zonsopgang, rond 5.50 uur MEZT, kunt u de kleine planeet in het oosten vlak boven de horizon goed herkennen. Mercurius staat in het sterrenbeeld Leeuw. Neem dus Regulus als uitgangspunt en oriënteer uzelf nog zo’n 10 graden naar het noordoosten.

 

26/9 Maan bij Saturnus

Op de avond van 26 september vergezelt de Maan de ringplaneet Saturnus. Deze ontmoeting biedt een pittoreske aanblik en is een hoogtepunt voor alle hemelwaarnemers.

 

OKTOBER

 

1/10 Maan bij Jupiter

De Maan en Jupiter komen mekaar nog maar eens tegen. Op 1 oktober kunnen we dit indrukwekkende fenomeen aan de avondhemel bewonderen.

 

9/10 Draconiden

Op 9 oktober bereikt de meteorenzwerm van de Draconiden zijn hoogtepunt. De meteoren van deze zwerm komen uit het sterrenbeeld Draak, dat zich ten noorden van de Grote Beer bevindt. Het aantal vallende sterren varieert van jaar tot jaar. Bekijk de zwerm daarom op verschillende dagen en op verschillende tijdstippen.

 

10/10 Maan bij Venus

Vier dagen voor de Nieuwe maan kunnen we Venus en onze Maan aan de ochtendhemel bewonderen. Beide hemellichamen stralen wondermooi boven en onder de ster Regulus van het sterrenbeeld Leeuw. Een haast magische aanblik voor elke sterrenkijker.

 

22/10 Orioniden

Meteorenzwermen zijn een mooi fenomeen voor elke gepassioneerde sterrenkijker, en de Orioniden zijn daarop geen uitzondering. Tijdens hun hoogtepunt op 22 oktober beloven ze zo’n 25 tot 30 vallende sterren per uur. Het aantal vallende sterren varieert wel van jaar tot jaar. Voor de beste aanblik zet u uw wekker en kijkt u in de vroege uurtjes naar de hemel. Een must voor alle liefhebbers van vallende sterren.

 

24/10 Maan Gouden Hendel

Op 24 oktober toont de Maan zich van haar mooiste kant: de Gouden Hendel is zichtbaar.

De vlakke belichting in de muur van de terminator zorgt voor een adembenemend spel van schaduw en licht. Bijzonder mooi is de Gouden Hendel. Urenlang belicht de Zon de bergtoppen van de Montes Jura terwijl de vlakte van de Sinus Iridum in de schaduw vertoeft. Een echte lust voor het oog die de schoonheid van de Maan in al haar pracht blootlegt.

 

28/10 Gedeeltelijke maansverduistering

Op 28 oktober wacht ons een bijzonder hemelfenomeen: een gedeeltelijke maansverduistering. Om 21.35 uur MEZT treedt de Maan in de kernschaduw van de Aarde. De bedekkingsgraad is met slechts 12,7% wel gering. Maar toch is de verduistering een mooi fenomeen dat u in de vroege avond niet zomaar aan u voorbij mag laten gaan. Kijk dus zeker uit naar dit fascinerende schouwspel aan de hemel!

Meer over het ontstaan van een maansverduistering vindt u in ons magazineartikel ‘Hoe ontstaat een maansverduistering?’.

 

NOVEMBER

 

3/11 Jupiter in oppositie

Op 3 november staat Jupiter in oppositie tot de Zon. De gasreus is de hele nacht lang zichtbaar en toont zichzelf in volle pracht. Dit is voor alle sterrenkijkers en hobbyastronomen een bijzondere gebeurtenis. Mis ze zeker niet! Natuurlijk kunt u de gasreus niet enkel vandaag, maar ook de volgende weken nog uitstekend waarnemen. Jupiter in oppositie betekent dat we een grote planeetschijf te zien krijgen die bijzonder helder oplicht. Met een telescoop kunt u al de karakteristische donkere strepen op Jupiters oppervlak herkennen alsook zijn vier grootste Manen: Io, Europa, Ganymedes en Callisto.

 

9/11 Maan bedekt Venus

Een bijzondere gebeurtenis staat ons te wachten in de voormiddag van 9 november om 10.55 uur: de Maan bedekt Venus. Een zeer zeldzaam en indrukwekkend schouwspel dat u niet mag missen. Voor gevorderde hobbyastronomen is dit hét astrohoogtepunt van 2023. Om de bedekking waar te nemen, focust u met uw telescoop rond 10.50 uur MEZT op de belichte maansikkel. De Maan bedekt Venus met haar belichte kant. Het hele schouwspel duurt zo’n 80 minuten.

 

13/11 Uranus in oppositie

Op 13 november staat Uranus in oppositie tot de Zon. De verre planeet is de hele nacht lang zichtbaar en biedt een goede gelegenheid om hem met de telescoop waar te nemen. Wanneer u hem met de telescoop opspoort, kunt u hem ondanks zijn minuscule omvang van 3,8 boogseconden van een ster onderscheiden – zijn oppervlak is dus uitgerekt en niet puntvormig. Bovendien is zijn groenachtige kleur goed te herkennen.

 

17/11 Leoniden

In de nacht van 16 op 17 november is het weer zover: de Leoniden bereiken hun jaarlijkse hoogtepunt en beloven een mooi hemelfenomeen. Samen met de Perseïden tellen de Leoniden tot de bekendste meteorenzwermen die elk jaar vanop Aarde te zien zijn. Er zijn zelfs jaren waarin de meteoren zodanig van de hemel vallen dat ze wel op een regenbui lijken. Dit schouwspel komt om de 33 jaar voor, wanneer de Aarde door de wolk van de Leoniden reist. Maar ook in normale jaren is de zwerm met zijn maximum van 20 meteoren per uur een gebeurtenis die u niet mag missen.

 

20/11 Maan bij Saturnus

Op de avond van 20 november vergezelt de Maan opnieuw de ringplaneet Saturnus. Een fascinerende aanblik die ons door de avondhemel leidt.

 

25/11 Maan bij Jupiter

Als afsluiter van november kunnen we op de 25ste opnieuw een ontmoeting tussen de Maan en Jupiter bewonderen.