De bladeren en prijzen vallen in de herfst!
Je vindt onze kleurrijke selectie speciale aanbiedingen hier in de winkel. Grijp ze nu!
De aanbieding is geldig van 23.09. tot 28.11.2024 en alleen zolang de voorraad strekt!
Berichten met tag 'infografiek'
Blog archieven
Infografiek: Astrohoogtepunten in de lente van 2021
February 26 2021, Marcus Schenk
Een bezoekje aan de Plejaden, een zeer heldere miniplaneet en een uitstekend zichtbare Mercurius aan de avondhemel. Verheug je alvast op de astronomische lente, want die heeft heel wat in petto.
In de infografiek “Astrohoogtepunten in de lente van 2021” hebt u een overzicht van de belangrijke astronomische fenomenen die in de komende drie maanden plaatsvinden.
Wij wensen u veel observatieplezier.
Maart
4/3 Mars bij de Plejaden (Gouden Poort van de Ecliptica)
Mars stond vorig jaar in oppositie en verfraaide het schouwspel van de avondlijke sterrenhemel. Hij schittert nog steeds aan de avondhemel, maar verdwijnt samen met de wintersterrenbeelden steeds verder uit beeld. Rond 4 maart staat hij op een afstand van ongeveer 2 graden van de Plejaden en zo komt de god van de oorlog ook langs de Gouden Poort van de Ecliptica. Dat is de naam van het gebied tussen de Hyaden en de Plejaden waardoor de ecliptica loopt.
4/3 Vesta in oppositie
Vesta is een godin van de Romeinse mythologie, maar het is ook de naam van een bekende miniplaneet – met een diameter van 520 kilometer de op één na grootste in de planetoïdengordel. Tijdens een oppositie kunt u haar soms met het blote oog zien. Momenteel is ze met 5,8-6 mag misschien net niet helder genoeg om herkenbaar te zijn met het blote oog. U spot haar echter heel eenvoudig met een verrekijker of telescoop. Dus misschien wilt u wel eens een miniplaneet observeren? Een bijzondere observatieavond. Vesta is bovendien heel gemakkelijk te vinden in het achterste deel van het sterrenbeeld Leeuw. Vanaf de ster Theta Leonis (de achterpoot van de Leeuw) slechts één graad naar het noordoosten – en ziezo.
5/3 Mercurius bij Jupiter
Een lastige ontmoeting: Mercurius en Jupiter komen elkaar tegen, maar het schouwspel is niet gemakkelijk te volgen. Het is net geen 6 uur wanneer beide planeten zichtbaar worden en de Zon nog slechts 8 graden onder de horizon staat. Het tijdvenster is krap en u moet werkelijk een fabelachtig uitzicht op de horizon hebben wanneer beide planeten elkaar naderen tot wel 0,3 graden.
10/3 Maan bij Jupiter en Saturnus
Kort voor zonsopgang voor vroege vogels: deze ochtend maken ineens meerdere objecten het bont boven de zuidoostelijke horizon. U kunt Mercurius, Jupiter en Saturnus herkennen alsof ze samen een diagonale parelketting vormen. De delicate maansikkel omsluit deze ontmoeting van de planeten en zorgt voor een mooi astronomisch fenomeen op deze ochtend.
16/3 Maan bij Uranus
‘s Avonds zien we de groeiende maansikkel tussen de sterrenbeelden Walvis en Vissen. Wie wil, kan van hieruit met de telescoop meteen een uitstapje naar de verre planeet Uranus maken. Die bevindt zich vandaag namelijk nog maar 6 graden boven onze Maan. Uranus is altijd de moeite om te zien. Hij is nu eenmaal geen standaard object, zoals bijvoorbeeld Saturnus of Jupiter. Als verre planeet ziet hij er zelfs door de telescoop uit als slechts een klein schijfje, maar wel één die zich duidelijk van een ster onderscheidt als u goed kijkt. Toch is het zinvol om zijn precieze positie op een sterrenkaart te controleren voordat u begint te observeren.
18/3 Maart bij υ Tauri
Mars trok enkele dagen geleden langs de Plejaden door de Gouden Poort van de Ecliptica. Vandaag maakt hij een ommetje langs υ Tauri in het sterrenbeeld Stier, een ster van de Hyaden. Dit is een pulsatieveranderlijke ster waarvan de helderheid binnen enkele dagen verandert. Wanneer u dit gebied met uw verrekijker afspeurt, valt u een patroon van meerdere sterren op. Dat is een asterisme, een verzameling sterren in een soort van patroon. Het asterisme heet “Davis’ Dog” en stelt een hond met snuit, ogen, oren, poten en staart voor. Sommige vinden echter dat hij eerder op een vos lijkt. Wat denkt u?
April
1/4 Antares bij de Maan
In de nacht van 1/4 op 2/4 nadert de Maan de hoofdster van het Sterrenbeeld Schorpioen: Antares. Hij is een rode superreus en schittert helder en met een rode gloed aan de nachtelijke hemel. Hij heeft een diameter die wel 700 maal groter is dan die van onze Zon en zou enkele planeten, inclusief onze Aarde, gewoonweg opslokken als hij op de plaats van onze vertrouwde ster zou staan.
6/4 Maan bij Saturnus
De ochtendhemel toont ons alvast de voorboden van de zomer: de sterrenbeelden Boogschutter en Steenbok. In het rijk van deze alpengeit ontmoeten vandaag de Maan en Saturnus elkaar vanop een afstand van 5,3 graden.
15/4 De Maan komt langs de Gouden Poort van de Ecliptica
Drie dagen na de nieuwe maan duikt de delicate maansikkel ‘s avonds weer boven de westelijke horizon op. Onze Maan bereikt de Gouden Poort van de Ecliptica, geflankeerd door de beroemde sterrenhopen van de Hyaden en de Plejaden.
17/4 Maan bij Mars
De Maan en Mars naderen elkaar vanavond tot op een afstand van ongeveer 2,5 graden. De rode planeet bevindt zich nog in het sterrenbeeld Stier, maar gaat over naar het Sterrenbeeld Tweelingen op 24 april.
19/4 Maan bij Pollux
De Maan nadert de ster Pollux in het sterrenbeeld Tweelingen tot op 3,3 graden. Wat vanavond echter nog interessanter is, is dat de Maan de ster Kappa Gem bedekt. Met haar onbelichte zijde komt de Maan de ster tegemoet en slokt dan de 3,5 mag heldere ster op voor iets langer dan een uur. De bedekking is enkel in bepaalde, voldoende donkere regio’s te volgen. Gezien vanuit Duitsland begint de bedekking om ongeveer 20:21 uur.
26/4 Venus bij Mercurius
Dit is iets voor specialisten: aan de avondhemel zijn Venus en Mercurius namelijk nog niet te zien. In de schemering echter naderen de twee binnenste planeten elkaar en kruisen ze elkaar vanop een afstand van 1,3 graden. Om 20:45 uur MEZT staat de Zon ongeveer 4 graden onder de horizon en de planeten net erboven. Daarom kunt u met een grote verrekijker wel een glimp opvangen, maar observeren is moeilijk.
Mei
4/5 Maan bij Saturnus
Steenbok hoort bij de zomersterrenbeelden en klimt al boven de horizon aan de ochtendhemel. De planeet Saturnus vertoeft de komende twee jaren nog in dit sterrenbeeld voordat hij overgaat naar Waterman. Op deze ochtend echter krijgt de “Lord of the Rings” bezoek van de Maan.
5/5 Maan bij Jupiter
Gisteren bracht de Maan een bezoekje aan Saturnus en vandaag maakt ze ook een ommetje langs Jupiter. Die hangt namelijk nog dicht in de buurt na de zeer nabije conjunctie tussen Jupiter en Saturnus afgelopen december.
10/5 Mercurius zichtbaar aan de avondhemel
Mercurius is in deze maand ‘s avonds goed zichtbaar – hij is de enige die in dit jaar echt goed te observeren is. Vanaf 10 mei kan iedereen hem aan de westelijke horizon vinden. Tegen 21:30 uur is het al zo donker geworden dat u hem zonder problemen kunt zien schitteren aan de hemel. Venus verdwijnt weldra onder de horizon, maar Mercurius staat nog op een hoogte van ongeveer 8,5 graden. Dat betekent: bij een goed uitzicht op de horizon hebt u één uur de tijd voordat Mercurius onder de horizon verdwijnt. In de loop van de maand klimt de kleine planeet elke dag een beetje verder omhoog aan de hemel. Op 18 mei gaat hij pas om 22:53 uur MEZT onder – daarna gaat hij echter weer elke dag wat vroeger onder.
13/5 Maan bij Mercurius
Een van de mooiste ontmoetingen aan de avondhemel: kort na zonsondergang vergezelt de voor 3,5 % belichte maansikkel Mercurius en houdt zich slechts 2 graden ten zuiden van hem op. Meer naar onderen ontdekt u Venus.
15/5 Maan bij Mars
Helemaal in het westen ontmoet de nog smalle maansikkel vandaag Mars in het sterrenbeeld Tweelingen. Vorig jaar startte NASA overigens een nieuwe robotmissie naar Mars en in februari wisten ze met “Mars 2020” de rover Perseverance succesvol op de planeet te doen landen. Ook was de eerste marshelikopter ooit mee aan boord. Deze drone wordt aangestuurd met rotorbladen en moet door de dunne “lucht” heen vliegen en helpen om Mars vanop een kleine hoogte in kaart te brengen.
17/5 Mercurius grootste oostelijke elongatie
Mercurius bevindt zich vandaag op zijn grootste oostelijke elongatie. Dat betekent dat hij zijn grootste hoekafstand ten opzichte van de Zon bereikt en hij op een eenvoudig te observeren hoogte boven de horizon vertoeft. Nu hebben we meer dan een uur de tijd om hem te bewonderen voordat hij ondergaat. Als u hem met uw telescoop wilt observeren, is nu bovendien het goede moment – wanneer de planeet even uit de dikkere luchtlagen van de atmosfeer sluipt.
17/5 Maan bij de Bijenkorf
Hij wordt vaak gewoonweg M44 of Praesepe genoemd, maar een bijzonder mooie naam voor dit hemellichaam is: de Bijenkorfcluster. Deze open sterrenhoop omvat ongeveer 300 sterren en lijkt zo wel op een schitterende bijenkorf. De Maan nadert de Bijenkorf tot op ongeveer 4 graden. Dat betekent dat u met een verrekijker beide objecten in eenzelfde gezichtsveld kunt bewonderen.
19/5 Maan bij Regulus
Vanavond ontmoet de groeiende Maan Regulus, de hoofdster van het sterrenbeeld Leeuw, ook wel “Kleine Koning” genoemd. Zijn positie staat in de buurt van de ecliptica, wat betekent dat er steeds bedekkingen tussen de Maan en Regulus kunnen voorkomen.
28/5 Mercurius bij Venus
Mercurius kende in deze maand zijn beste zichtbaarheid ‘s avonds en stond hoog boven de horizon. Inmiddels heeft hij wat aan hoogte ingeboet en begeeft hij zich in de richting van Venus, die wat lager staat. Ze kruisen elkaar en komen op 28 mei tot op 0,5 graden in elkaars buurt.
31/5 Maan bij Saturnus
In de tweede helft van de nacht kunt u de Maan en Saturnus in het sterrenbeeld Steenbok in zuidelijke richting observeren. Tot het aanbreken van de dag klimt het sterrenbeeld steeds hoger en nadert de meridiaan, m.a.w. het hoogste punt aan de hemel.
Astronomische hoogtepunten in het najaar van 2020
August 28 2020, Marcus Schenk
Mars in oppositie, de Leoniden in afwezigheid van de Maan en een interessant schouwspel van sterren aan de avondhemel. Er zijn weer genoeg redenen om naar de sterren te kijken.
Laat in de komende drie maanden niets aan uw oog ontsnappen: in de infografiek “Astronomische hoogtepunten in het najaar van 2020” vindt u veel belangrijke gebeurtenissen aan de hemel in één oogopslag. In de bijhorende tekst vindt u meer wetenswaardige details.
Wij wensen u spannende uren observatieplezier.
September:
06/09 Maan bij Mars
Op de 5e ’s avonds staan de Maan en Mars dicht bij elkaar: vanaf 21.30 uur MEZT verschijnen ze beide boven de oostelijke Horizon. In de loop van de nacht komen ze echter steeds dichter bij elkaar te staan, tot ze in de vroege uurtjes van 06/09 op minder dan een graad afstand van elkaar staan.
11/09 Neptunus in oppositie
Neptunus is de uiterste planeet van het zonnestelsel: veel astronomieliefhebbers hebben hem tot nu toe slechts zelden gezien. Op dit moment echter bereikt hij zijn oppositie en staat de hele nacht op een gunstige positie aan de hemel. In de avonduren vinden we hem boven de oostelijke horizon tussen Waterman en Vissen. Met zijn 7,8 mag kunt u hem met elke verrekijker opsporen, maar enkel met een telescoop herkennen we de planeetschijf van de 4,3 miljard kilometer verwijderde Neptunus.
14/09 Maan bij Venus en M44
Bent u een vroege vogel? Top, want dan kunt u genieten van een ontmoeting tussen de Maan, Venus en de open sterrenhoop M44. Bij donkere hemel kunt u dit schouwspel zelfs met het blote oog herkennen. De drie hemellichamen staan bijna op één lijn, met M44 in het midden. Bijzonder fijn is dat de helderheid van de Maan afneemt en ze slechts voor 14% belicht is.
25/09 Maan bij Jupiter en Saturnus
De hele zomer lang konden we Saturnus en Jupiter aan de avondhemel in Boogschutter waarnemen. Het was een absoluut hoogtepunt bij elke astronomische waarneming. Kort na het begin van de herfst, op 25/09, kunt u hen mooi samen met de Maan bewonderen.
Oktober:
03/10 Maan bij Mars
Deze maand merkt ook de Maan dat Mars wel de ster van de maand moet zijn, want ze komt hem in oktober meteen twee maal tegen. Deze nacht staan ze op een afstand van 4 graden van elkaar.
03/10 Venus bij Regulus
Nog vóór de ochtendschemering zien we in het oosten het lentesterrenbeeld Leeuw verschijnen. Opvallend is dat Venus en de helderste ster Regulus bij elkaar staan – hij staat trouwens op plaats 22 van de helderste sterren aan de nachtelijke hemel. Het is leuk om de grote verschillen in helderheid van beide hemellichamen eens bewust waar te nemen.
08/10 Draconiden
De Draconiden (of Giacobiniden) zijn een meteorenzwerm die uit het sterrenbeeld Draak afkomstig lijkt te zijn. Op 8 oktober wordt het hoogtepunt van de vallende sterren verwacht. Een voorspelling over het aantal vallende sterren waarop u zich kunt verheugen, is helaas echter onmogelijk, aangezien dit sterk kan variëren.
De radiant ligt in de buurt van de ster Draconis. Draak is een circumpolair sterrenbeeld, waardoor de radiant zich ’s avonds op een optimaal zichtbare hoogte bevindt.
14/10 Mars in oppositie
Mars vervolledigt zijn tocht rond de Zon in 686 dagen. Ongeveer om de twee jaar staat hij in oppositie. De laatste keer, in 2018, stond hij heuglijk dicht bij de Aarde en verscheen reuzegroot, maar slechts laag boven de horizon. Dit jaar is de diameter van de planeetschijf slechts twee boogseconden kleiner, maar staat hij duidelijk hoger aan de hemel. Dat betekent: een van de beste kansen om hem waar te nemen in de komende jaren.
21/10 Orioniden
De Orioniden zijn een kleine meteorenzwerm met ongeveer 20 vallende sterren per uur. De radiant ligt in het sterrenbeeld Orion in de buurt van de ster Betelgeuze. Hoewel u de vallende sterren de hele maand lang kunt observeren, ligt het hoogtepunt tussen 20 en 21 oktober. De beste tijd om te observeren is tussen 22 uur en 5 uur.
21/10 Maan verduistert Gamma Sgr
Elke astronomieliefhebber vindt het fascinerend wanneer de Maan een ster verduistert, vooral wanneer het proces aan de nog onbelichte kant van de Maan aanvangt. 21 oktober ’s avonds is een ideale gelegenheid daarvoor. Om 20.35 uur wordt de 2,8 mag heldere ster Gamma Sgr in het sterrenbeeld Boogschutter verduisterd. Bij dergelijk heldere sterren is het effect daarvan verbluffend: ze verdwijnt achter de Maan alsof iemand haar licht heeft gedoofd en verschijnt pas om 21.42 uur weer aan de andere kant. Op dat moment kan de Maan op vele plaatsen echter al zijn ondergegaan.
22/10 Maan bij Jupiter en Saturnus
Nauwelijks een maand na de vorige ontmoeting zoekt de Maan opnieuw het gezelschap van de planeten Jupiter en Saturnus op. Beste tijd om te observeren: tijdens de avondschemering.
29/10 Maan bij Mars
Vanavond ontmoeten de Maan en Mars elkaar en staan op een afstand van 3 graden van elkaar.
31/10 Uranus in oppositie
Uranus is een van de meest verafgelegen gasreuzen. Door de telescoop ziet u hem slechts als klein, groen schijfje waarop geen details te herkennen zijn. Maar toch kunt u de planeet identificeren. Zoek Uranus aan de hand van een kaart of beter nog: met het GoTo-systeem van uw telescoop. Dan kunt u de planeet bij een vergroting van 150-200x herkennen.
November:
10/11 Mercurius in grootste westelijke elongatie
Mercurius bevindt zich in zijn grootste hoek ten opzichte van de Zon, van 19 graden. Op deze ochtend van het jaar is hij ’s ochtends het best zichtbaar. Op 10 november kunnen we Mercurius rond 5.30 uur boven de oostelijke horizon zien verschijnen. Zodra hij aan de mistlagen ontsnapt, schittert hij helder onder Venus.
11/11 Maan verduistert v-Virgo
Op 11 november komt u best vroeg uit bed, want ’s ochtends vanaf 6.40 uur vindt een zeldzame en zeer goed zichtbare sterverduistering plaats. De Maan verduistert de 4 mag heldere ster v-Virgo.
12/11 Jupiter bij Pluto
Jupiter en Pluto komen elkaar tegen en benaderen elkaar op 12 november tot op 40 boogseconden. Normaal gezien is het moeilijk om de vroegere planeet, nu een dwergplaneet, zomaar op te sporen. Hij is namelijk lichtzwak en niet te onderscheiden van een ster. Dit keer echter dient Jupiter als goed oriëntatiepunt om Pluto ook zonder GoTo-montering op te sporen.
13/11 Maan bij Mercurius en Venus
In de ochtendschemering ziet u een constellatie die bij elke astronomieliefhebber een fonkeling in de ogen teweegbrengt: in oostelijke richting, in het sterrenbeeld Maagd, schitteren Venus, Mercurius en de zeer broze Maansikkel. De perfecte gelegenheid voor een mooi sfeerbeeld van de nachtelijke hemel.
16/11 Leoniden
Van de 16e op de 17e bereiken de Leoniden hun hoogtepunt. Samen met de Perseïden behoren ze tot de beroemdste meteorenzwermen. In het verleden waren er jaren waarin deze meteoren als regendruppels uit de hemel vielen. Dat gebeurt doorgaans om de 33 jaar, wanneer de Aarde en de zwerm van de Leoniden elkaar kruisen. In normale jaren haalt de zwerm maximaal 20 vallende sterren per uur. Dit jaar gaat de smalle Maansikkel al vroeg onder en kunnen we de hele nacht ongehinderd van de vallende sterren genieten.
19/11 Maan bij Jupiter en Saturnus
Het sterrenbeeld Boogschutter verdwijnt nu definitief aan de vroege avondhemel. Niettemin kunnen we vandaag de vijf dagen oude Maan en de planeten Jupiter en Saturnus samen vlak boven de horizon bewonderen.
25/11 Maan bij Mars
De Maan en Mars ontmoeten elkaar vandaag vanop een afstand van ongeveer 6 graden.
Infografiek: astrohighlights in het voorjaar van 2020
March 4 2020, Marcus Schenk
In het voorjaar is er aan de hemel weer heel wat te zien. De gasreuzen schudden elkaar de hand, een planeet staat bij een sterrenhoop, er vinden occultaties plaats en u zou zelfs een komeet met uw verrekijker kunnen waarnemen.
Wij wensen u veel plezier met de actuele astronomische infografiek “Astrohighlights in het voorjaar van 2020”. In de volgende tekst vindt u verklarende beschrijvingen over de gebeurtenissen.
Maart
8 maart Venus bij Uranus
Heldere Venus, zwakke Uranus: Deze twee planeten ontmoeten elkaar in de avondschemering. Venus raast op een afstand van 2° aan de gasreus voorbij. Met een verrekijker kunt u beide planeten optimaal herkennen.
18 maart Maan bij Mars en Jupiter
Als u ‘s ochtends vroeg opstaat, wordt u met een prachtig gezicht beloond. Boven de zuidoostelijke horizon zijn de afnemende Maan met Jupiter en Mars in een mooie groepering te herkennen. Iets verder oostelijk ziet u zelfs Saturnus staan.
20 maart Jupiter bij Mars
Mars legt weer eens een bezoek aan de grote planeet af. Op deze ochtend bezoekt hij Jupiter en nadert hem tot een afstand van 40 boogseconden. Gedurende de komende dagen trekt hij aan Jupiter voorbij en zet koers richting Saturnus.
24 maart Venus in grootste oostelijke elongatie
De half verlichte planeet Venus vormt een interessant waarnemingsobject. Hij straalt met een helderheid van -4,3 mag en ziet er gedurende de hele eerste nachthelft als een mooie avondster uit, tot hij uiteindelijk kort voor 23 uur onder de horizon verdwijnt.
29 maart Maan bedekt ε Tau
Langzaam verdwijnt de winter uit de avondhemel. In het uiterste westen van de hemel zijn de sterrenbeelden Orion en Stier nog te zien. Vanavond kunt u getuige van een interessante occultatie door de Maan worden. Rond half tien nadert de Maan de 3,5 mag heldere ster ε Tau en bedekt hem om 21:35 uur MET met zijn donkere kant.
April
2 april Juni in oppositie
Met een diameter van 257 kilometer is Juno een grote planetoïde in de planetoïdengordel. Op 2 april bereikt hij zijn oppositie tot de zon en straalt met een helderheid van 9,5 mag.
3 april Venus bij Plejaden
Een ongewone ontmoeting: Op 3 april zijn we in de avond getuige van het bezoek van Venus aan de Plejaden. Dat is een zeer zeldzame gebeurtenis. Het is daarom nog specialer als we beide objecten door een telescoop kunnen waarnemen of het moment op foto vastleggen.
15 april Maan bij Jupiter, Saturnus en Mars
Het driespan Jupiter, Saturnus en Mars is momenteel iedere morgen voor zonsopgang aan de zuidoostelijke hemel te zien. Mocht u normaal gesproken niet zo vroeg op staan, is het nu echt de moeite waard om dat wel eens te doen. Bijvoorbeeld op deze ochtend. De Maan voegt zich namelijk bij het trio en levert zo een prachtig gezicht op.
26 april Maan bij Venus
De Maan is pas drie dagen oud en verlicht de avondhemel als een nog smalle en fijne sikkel Vandaag vergezelt hij de heldere “avondster” Venus.
28 april Venus meeste helderheid
Een vurige glans aan de hemel. Wanneer we naar de hemel kijken, zien we de helder stralende Venus. Veel mensen denken dat ze naar de lampen van een vliegtuig kijken, of zelfs naar een ufo! Maar zoals u wel weet, zien we Venus die meer dan 75% van het zonlicht reflecteert en daarom zo mooi aan de hemel fonkelt.
Mei
3 mei Maan bedekt v Virgo
De Maan beweegt met zijn donkere kant richting de ster v in het sterrenbeeld Maagd. Om 23:48 uur verdwijnt de ster achter de Maan. Ruim 40 minuten later duikt hij weer van achter de verlichte kant op. Informeer u voor de waarneming over het precieze verloop. Dit kan namelijk per geografische locatie van uw waarnemingspositie enigszins verschillen.
12 mei Maan bij Jupiter en Saturnus
In de laatste helft van de tweede nachthelft duikt een dreamteam van het zonnestelsel boven de horizon op: een heldere Jupiter, een nog helderdere Maan en een iets zwakkere Saturnus.
15 mei Maan bij Mars
Kort voor de ochtendschemering inzet kunt u de rode planeet en Maan ontdekken. Ze naderen elkaar tot 3° afstand tussen de sterrenbeelden Waterman en Steenbok. Op een afstand van ruim 30° rechtsboven ontdekt u de twee gasreuzen Jupiter en Saturnus.
15 mei Komeet C/2017 T2 (Panstarrs)
Deze komeet kan in mei een hoogtepunt worden. Als de voorspellingen kloppen, zou C/2017 T2 (Panstarrs) een helderheid van ca. 8 mag bereiken en met een verrekijker dus goed zichtbaar zijn. In mei bevindt hij zich in het circumpolaire gebied van de sterrenbeelden. In de loop van de maand beweegt hij van het sterrenbeeld Giraffe (direct naast de Kleine Beer) richting de Grote Beer. Op 23 mei bevindt hij zich in de buurt van de sterrenstelsels M81 en M82.
22 mei Venus bij Mercurius
Venus straalt als een helder baken aan de hemel. Wie niet weet dat het Venus is, verwisselt de planeet snel met de lampen van een vliegtuig. Vanavond ontmoet Venus haar directe buurplaneet Mercurius.
24 mei Maan bij Venus en Mercurius
Eind mei draait alles om Venus en Mercurius omdat beide planeten momenteel bijzonder goed zichtbaar zijn. Vandaag gaat er echter ook genoeg aandacht uit naar de fijne en slechts 4% verlichte sikkel van de twee dagen oude Maan.
26 mei Mercurius in avond zichtbaar
Mercurius staat dicht bij de zon. Hij beweegt zo snel, dat hij bijna verlegen lijkt. Zo voelt het tenminste wanneer u hem probeert te observeren. Hij houdt zich meestal vlak boven de horizon op. Momenteel bestaat echter de mogelijkheid een blik van hem op te vangen. Hij bereikt in de avondschemering namelijk een hoogte van ongeveer 10°. Gaat u, ver na zonsondergang, het liefst met een verrekijker naar hem op zoek.
Astrohoogtepunten in de Winter 2019/20
November 29 2019, Marcus Schenk
Het kwik zakt weer flink en we krijgen winterse temperaturen, maar enkel in dit seizoen kunt u de sterren zo mooi en zo vroeg waarnemen. En wie gaat er nu niet naar buiten als Orion, het Zevengesternte of het oog van de Stier lonken?
De hemelkalender met interessante gebeurtenissen voor de komende drie maanden: de astronomische infografiek „Astrohoogtepunten in de winter 2019/2020“ toont u wanneer u uw blik tot de hemel moet richten.
Wij wensen u veel plezier tijdens uw waarnemingen!
December
1-12 Planetenreeks
In de avondschemering ziet u een mooie constellatie van de planeten Jupiter, Venus en Saturnus. Ze worden begeleid door de wassende Maan.
11-12 Saturnus bij Venus
In de avondschemering boven de noordwestelijke horizon staan vandaag de planeten Venus en Saturnus bij elkaar. Let u op het helderheidsverschil tussen de twee planeten, die op een afstand van nog geen 2 graden langs elkaar heen suizen.
11-12 Maan bij Aldebaran
Reeds op de vroege avond zien we Aldebaran, het oog van het sterrenbeeld Stier, boven de horizon opduiken. Vandaag laat hij zich in de buurt van de bijna volle Maan zien. Een mooie avond om planeten en dubbelsterren waar te nemen.
13-12 Geminiden
Als de hemel in de avond helder is, kunt u het beste richting het zuiden kijken. Het lijkt namelijk alsof de meteorenzwerm „Geminiden“ uit het sterrenbeeld Tweelingen komt. Nauwkeuriger gezegd: uit een plek twee graden boven de ster Pollux. Tussen 21:00 uur en 06:00 uur maakt u de meeste kans ze waar te nemen. De Geminiden behoren met 120 meteoren per uur tot de zwermen met het hoogste aantal vallende sterren. Helaas wordt het zicht dit jaar beperkt door de volle Maan. Laat deze gebeurtenis echter niet aan u voorbijgaan.
23-12 Maan bij Mars
Vroege vogels opgelet: een dag voor Kerstmis is het de moeite waard vroeg op te staan en een blik op de hemel te werpen. In de ochtendschemering straalt een slanke maansikkel die slechts voor 10% wordt verlicht en begeleid wordt door de oorlogsgod Mars.
23-12 Ursiden
De Ursiden zijn een meteorenzwerm die u de hele nacht kunt zien. De radiant ligt namelijk bij het sterrenbeeld Kleine Beer. Daar komt de naam van de zwerm dan ook vandaan. De vallende sterren suizen met ongeveer 35 kilometer per uur echter aanzienlijk langzamer aan de hemel voorbij dan de Perseïden.
29-12 Maan bij Venus
Wanneer het donker wordt, zien we ze samen aan de horizon stralen: de Maan en Venus. In de schemering, bij een heldere hemel, is dit waarschijnlijk een van de mooiste gezichten die iedereen opvalt, zelfs mensen die niet in astronomie geïnteresseerd zijn. De Maan is op deze avond te zien als een flinterdunne sikkel. Venus straalt in alle pracht.
Januari
4-1 Boötiden
De Boötiden zijn een meteorenstroom uit het sterrenbeeld Ossenhoeder. Het nieuwe jaar begint nog net niet met een astronomisch vuurwerk: ongeveer 120 meteoren per uur razen voorbij. Op deze avond staat de half verlichte Maan nog hoog aan de hemel: Wacht met observeren tot hij onder de horizon is verdwenen. Dan wordt het donker. Aangezien het nu wintertijd is en Ossenhoeder onder de lente- en zomersterrenbeelden valt, komt het sterrenbeeld (en de radiant dus ook) pas na middernacht op. Dan kan de waarneming zeer interessant worden. En vergeet u ook niet warm aan te kleden. Bij meteorenwaarnemingen is geduld een schone zaak.
5-1 Gouden handvat op de Maan
Een fascinerende gebeurtenis: het gouden handvat op de Maan. Als een handvat van licht doorbreekt hij net de terminator. We kijken naar de Mare Imbrium in de buurt van de krater Sinus Iridum en het hoge Montes Jura. De Zon gaat hier aan de licht-/schaduwgrens op. Maar terwijl de krater nog in duisternis gehuld gaat, licht de Zon de cirkelvormige bergtop van het Montes Jura op. Een gouden ring in de duisternis.
18-1 Maan bij Antares
Antares is een rode superreus in het sterrenbeeld Schorpioen. Hij straalt in een intensief rode kleur en valt in de spectraalklassen helemaal onderaan in klasse M. Als Antares op de plek van de Zon zou staan, zou hij voorbij de baan van Mars reiken. Maar vandaag treffen Mars en Antares elkaar enkel optisch aan de hemel. Gebruik deze kans om de rode kleur van beide hemellichamen te vergelijken.
27-1 Venus bij Neptunus
Zo dichtbij en toch zo ver weg: onze buurplaneet Venus staat bij de buitenpost van ons zonnestelsel. Met het blote oog kunnen we echter alleen Venus bewonderen. Met een telescoop zien we minder dan een graad noordelijk echter een kleine blauwe schijf: Neptunus.
28-1 Maan bij Venus
Opnieuw een mooi gezicht: Venus en de smalle, tot 12% verlichte maansikkel. Om ongeveer 20:00 uur MET kunnen we de beide helderste hemellichamen goed volgen voordat Venus ruim 40 minuten later door de atmosfeer trekt en achter de horizon verdwijnt.
Februari
4-2 Gouden handvat op de Maan
Net zoals op 5 januari kunnen we ook vandaag weer het gouden handvat op de Maan waarnemen. Dit is de verlichte top van een ringgebergte van de Montes Jura aan de schaduwkant van de terminator.
10-2 Mercurius in grootste oostelijke elongatie
Mercurius is snel en slechts zelden te zien. Maar vandaag vertoont de ietwat schuchtere planeet zich aan de avondhemel. Hij staat in zijn grootste elongatie tot de Zon en is net nog in de toenemende avondschemering te zien. Daarvoor heeft u echter een goed zicht op de horizon nodig, evenals heldere weersomstandigheden en een verrekijker, waarmee u Mercurius kunt ontdekken.
27-2 Maan bij Venus
Een tweede mooie blik op de maansikkel en Venus in de avondschemering. De pracht van de glanzende en heldere Venus kunnen we inmiddels geruime tijd aan de hemel volgen. De planeet verdwijnt pas tegen 22 uur onder de horizon.
Infografiek: Astrohoogtepunten herfst 2019
September 2 2019, Marcus Schenk
In de komende drie maanden van september tot november zijn er weer een aantal prachtige objecten waar te nemen die ons niet mogen ontgaan. Een bijzondere gebeurtenis waar velen naar uitkijken is de zeldzame Mercuriustransitie voor de Zon. Maar ook andere, kleinere gebeurtenissen zijn zeker de moeite waard.
De nieuwe astronomische infografiek „Astrohoogtepunten herfst 2019“ biedt u een snel en grafisch overzicht. Zo bent u op de hoogte en weet u wat u aan de hemel kunt waarnemen.
In dit artikel leest u een aantal details over de verschillende gebeurtenissen.
September:
1-9: Alfa-Aurigiden
De Alfa-Aurigiden zijn een snelle meteorenzwerm met een snelheid van 65km/s die door de komeet C/1911 Kiess wordt veroorzaakt. Tijdens het hoogtepunt op 1 september zijn ongeveer zes meteoren per uur zichtbaar. De radiant, dus de plek waar de meteoren vandaan lijken te komen, bevindt zich in het sterrenbeeld Voerman onder de ster Capella.
6-9: de Maan bij Jupiter
De Maan staat gedurende deze nacht nog geen 5° van Jupiter vandaan. Reeds in de schemering zien we ze als heldere, dicht bij elkaar staande objecten.
8-9: de Maan bij Saturnus
Bevond de Maan zich twee dagen geleden nog in de buurt van Jupiter, bezoekt hij vandaag de ringplaneet Saturnus. De twee hemellichamen bevinden zich op een afstand van 1,5° van elkaar.
9-9: Golden Handle op de Maan
Op deze avond is het Golden Handle op de Maan te zien. Dit komt zeer zelden voor; slechts bij een maanfase van 83%. Onder dergelijke omstandigheden ontdekken we aan de licht-/schaduwgrens op de Maan een gesloten halve cirkel uit „goud“ licht. Maar waar kijken we dan precies naar? We zien de Mare Imbrium en de krater Sinus Iridum, die door het Montes Jura wordt omringd. Terwijl de krater nog in schaduwen wordt gehuld, wordt de bergtop reeds door de Zon verlicht en zien we het beroemde „handvat“.
10-9: Neptunus in oppositie
Neptunus is een van de buitenste gasreuzen in ons zonnestelsel. Met een afstand van 4,5 miljard kilometer cirkelt de planeet in 165 jaar om de Zon heen. Het duurt 4 uur en 10 minuten voordat zijn licht de Aarde bereikt. Tijdens zijn oppositie is hij in Waterman bijzonder goed te zien. Om 1 uur bereikt hij zijn hoogste punt op ongeveer 36° boven de horizon.
20-9: Maan bij Aldebaran
De afnemende en tot 72% verlichte Maan is in de nacht van 20 september te zien. Aldebaran, de hoofdster van Stier. Aldebaran is een rode reus, een ster die in de laatste fase van haar leven is aangekomen. Ze schijnt 150 keer helderder dan de Zon en is zo groot dat ze tot Mercurius zou komen als ze op de plek van de Zon zou staan.
Oktober
3-10: Maan bij Jupiter
Op deze avond krijgen we iets prachtigs te zien: de Maan staat in de buurt van de heldere Jupiter. De sfeervolle constellatie is vooral tijdens de avondschemering het observeren waard.
5-10: de Maan bij Saturnus
In de vroege avond in Boogschutter, direct boven de horizon, ziet u een samenspel van Saturnus en de Maan.
9-10: Oktober-Draconiden
Uit het sterrenbeeld Draaklijken op 9 oktober vallende sterren te komen. Wat we dan zien is de meteorenzwerm de Draconiden. Wanneer ze aan de hemel voorbij suizen vormen ze zelfs voor astronomieleken een fascinerend schouwspel. De radiant ligt in de buurt van de ster Draconis. De Draak is een circumpolair sterrenbeeld, vandaar dat de radiant zich ‚s avonds op optimaal zichtbare hoogte bevindt.
12-10: Amphitrite in oppositie
In de Griekse mythologie is Amphitrite een zeegodin en de vrouw van Poseidon. Aan de hemel is Amphitrite echter een planetoïde uit de hoofdplanetoïdengordel en staat nu in oppositie. Tussen de Aarde en de planetoïde ligt momenteel 211 miljoen kilometer. Amphitrite houdt zich nu op in Vissen onder het sterrenbeeld Andromeda.
17 oktober de Maan bij de Hyaden
De open sterrenhoop de Hyaden is met zijn 600 miljoen jaar zeer oud en vormt met zijn helderste sterren een V-formatie. Vannacht brengt de Maan een bezoek aan deze sterrenhoop. Overigens behoort de ster Aldebaran niet tot de Hyaden.
20-10: Mercurius in grootste oostelijke elongatie
Mercurius staat in een maximale elongatiehoek van 24°. Aan de avondhemel kunnen wij hem echter niet zien.
21-10:
De Orioniden zijn een kleine meteorenzwerm met ongeveer 25 meteoren per uur. De radiant ligt in het sterrenbeeld Orion in de buurt van de ster Betelgeuze. U kunt de hele maand vallende sterren waarnemen. Het hoogtepunt vindt plaats tussen 20 en 21 oktober.
23-10: de Maan bij Regulus
De smalle maansikkel is op 23 oktober op ongeveer 10 graden afstand van Regulus, de hoofdster van Leeuw, te vinden.
28-10: Uranus in oppositie
Nu krijgt u nogmaals de mogelijkheid een blik te werken op de verafgelegen planeet Uranus. Hij is tijdens zijn oppositie de hele nacht te zien. Met een helderheid van 5,6 mag kunt u hem al door uw verrekijker zien, maar pas met een telescoop herkent u hem als planeet. Hij is te vinden in het sterrenbeeld Ram. Om hem op te sporen trekt u een lijn vanaf de heldere ster Sheratan tot de slechts 4,3 mag zwakke ster Xi1 Ceti in Walvis. Aan het begin van het laatste derde van de lijn naar Xi1 Ceti bevindt zich de planeet.
31-10: de Maan bij Jupiter
Vanavond zien we direct naast Jupiter een smalle en slechts 15% verlichte maansikkel.
November
2-11: de Maan bij Saturnus en Jupiter
Op deze avond zien we een mooie constellatie van de Maan, Saturnus en Jupiter aan de zuidwestelijke horizon.
6-11: Tauriden
De Tauriden zijn een tweedelige meteorenzwerm waarbij slechts 10 meteoren per uur mogen worden verwacht. Wat interessanter is zijn enkele heldere vuurballen die eventueel kunnen voorkomen.
11-11: Mercuriustransitie
Slechts eens in de 13 jaar vindt de volgende gebeurtenis plaats: Mercurius trekt over de zonneschijf. Met een telescoop kunnen wij deze transitie live volgen. Deze begint om 13:35 u, eerste contact om 13:37u, midden om 16:19u, derde contact om 19:02u, en eindigt om 19:04u. Helaas kunnen we alleen de helft van de transitie waarnemen aangezien de Zon al vroeg ondergaat. Let op! Gebruikt u hoe dan ook een geschikt zonnefilter voor uw objectief om waar te nemen. Neem nooit zonder een filter waar! Een waarneming zonder speciaal zonnefilter is gevaarlijk en zal tot zware schade van het netvlies leiden. Wij adviseren u graag.
14-11: Planetoïde Vesta in oppositie
De planetoïde Vesta behoort tot de hoofdplanetoïdengordel en was een van de eerste ontdekte hemellichamen van dit type. Na Pallas is ze met een diameter van 516 kilometer een van de grootste. Op 14 november bereikt Vesta een helderheid van 6,5 mag: daardoor kunt u haar met iedere telescoop vinden en waarnemen. Ze bevindt zich momenteel in het sterrenbeeld Walvis. U kunt haar relatief makkelijk vinden door een lijn vanaf Omicron Tauri (in Stier) ongeveer 2 graden in westelijke richting te verlengen. Een kaart zal het opzoeken vergemakkelijken.
17-11: Leoniden
Op 17 november bereiken de Leoniden hun hoogtepunt. Ze behoren naast de Perseïden tot de beroemdste meteorenzwermen. In bepaalde jaren vielen deze meteoren als waren het regendruppels naar beneden. Dat gebeurt in principe iedere 33 jaar wanneer de aarde in de baan van de wolk van de Leoniden ligt.
In doorsnee jaren bereikt de zwerm op zijn hoogtepunt niet meer dan 20 meteoren per uur. Dit jaar ligt het aantal iets lager met 15 meteoren per uur.
24-11: Jupiter bij Venus en de Maan bij Mars
Gedurende de laatste dagen van november zijn er tegelijkertijd twee constellaties te bewonderen: de Maan en Mars alsmede Jupiter en Venus.
Op de vroege ochtend van 24 november zien we een ragfijne maansikkel, Mars en iets verder naar beneden Mercurius. In de avond bieden Jupiter en Venus in de vroege schemering een mooi gezicht.
28-11: Mercurius in grootste westelijke elongatie
Op 28 november bereikt Mercurius de beste zichtbaarheid in de ochtend van het hele jaar. Hij bevindt zich dan in zijn grootste westelijke elongatie met een hoekafstand van 20 graden tot de Zon. Door de telescoop ziet u dat Mercurius slechts half wordt verlicht.