Een gapende leegte. Geen bezoek.

Jarenlang was er in de uitgestrektheid van het zonnestelsel niet veel te beleven en alleen de planeten beschreven zoals altijd hun banen rond de zon.

Maar de tijd van wachten is nu voorbij.

We hebben weer bezoek van een heldere komeet, die in de maanden april en mei een echte highlight zou kunnen worden. Misschien zelfs voor het blote oog.

Deze draagt de mooie naam: C/2019 Y4 ATLAS. Nu al kun je hem met de telescoop goed zien. In tijden van corona, waarin we thuis moeten blijven en geen sociale contacten mogen onderhouden, is dit een welkome afwisseling. Houd uw telescoop bij de hand, want het zou weleens spannend kunnen worden.

De komeet C/2019 Y4 ATLAS met zijn groene coma in de buurt van de galaxieën M81 en M82 op 19 en 20 maart 2020. Gemaakt met een Canon 600Da – Canon EF 200mm f2,8 L – @f3,5 (step-down ring als frontkap), 76 x 2 min -> 2 h 32 min – ISO 800, Vixen GP-DX – MGEN II. Be- en verwerking in DeepSkyStacker en Photoshop, fotoauteur: Johannes Hildebrandt

De Grote Komeet van 2020?

Op Hawaï staat het Asteroid Terrestrial impact Last Alert System, oftewel ATLAS. Het onderzoekt de hemel op objecten die zich dicht bij de aardbol bevinden en die gevaarlijk voor de aarde zouden kunnen worden, en het moet een mogelijke inslag voorspellen. Op 28 december 2019 ontdekte het door een robot ondersteunde systeem echter deze komeet op zijn weg door ons zonnestelsel. De astronomen stelden vast dat hij een soortgelijke baan volgde als de Grote Komeet van 1844, die toen een helderheid van -1 mag bereikte. Men vermoedde zelfs dat Y4 ATLAS ook nog een brokstuk van de toenmalige komeet zou kunnen zijn en net zo helder zou kunnen worden. Dat alleen al maakt het spannend de baan van deze komeet te volgen.

Maar kunnen we van C/2019 Y4 ATLAS iets soortgelijks verwachten?

Sterke toename van de helderheid tot mei

Zeker is dat de komeet snel helderder wordt. Toen deze in december werd ontdekt, was hij met 19 mag nog onbereikbaar. Maar intussen nam de helderheid toe tot ongeveer magnitude 8. In totaal is dat dus een 25.000-voudige toename. Maar het wordt pas echt interessant vanaf nu tot eind mei, want hij wordt voortdurend helderder. Nu al overtreft hij zelfs de oorspronkelijke verwachtingen.

Hij dringt net vanaf de buitenste planeten onze regionen binnen. Op 24 mei suist hij op een afstand van 117 miljoen kilometer langs de aarde en bereikt op 31 mei het punt in zijn baan dat het dichtst bij de zon ligt – en dat zelfs nog binnen de baan van Mercurius. In deze periode kan hij, volgens de voorspellingen, een helderheid van 2 mag bereiken. Daarmee zou hij met elke verrekijker en zelfs met het blote oog zichtbaar zijn.

Net zo goed: Voor ons, bewoners van het noordelijk halfrond, bevindt de komeet zich op een bijna geniale positie.

We hebben hem al waargenomen

De afgelopen dagen konden sommigen van ons team de komeet al waarnemen. Vorig weekend heb ik ook benut om een waarneming te doen. Met behulp van mijn 12″ Taurus Dobson-telescoop kon ik hem direct identificeren. Het diffuse vlekje tekende zich duidelijk tussen de omgevende sterren af. De coma was gelijkmatig rond zichtbaar met een helderder gedeelte in de kern. Aan de rand van een kleine stad gebruikte ik na het waarnemen aan de hemel met mijn SWA 32 mm oculair een Nagler 11 mm met een ongeveer 140-voudige vergroting. De komeet kreeg nog meer contrast en onderscheidde zich nog beter van de hemelachtergrond. Een fantastische belevenis. Maar ook met de grote verrekijker 20+40×100 Nightstar was de komeet al herkenbaar.

Tekening van komeet C/2019 Y4 ATLAS op 22 maart 2020, die de visuele indruk met een 12″ Dobson-telescoop weergeeft, Marcus Schenk.

Waar vindt u komeet C/2019 Y4 ATLAS?

Niet onderaan de horizon, maar hoog hierboven en circumpolair. Dat is een ideale plek voor een waarnemer. Onze zwerver reist momenteel door de Grote Beer, die gelukkig nu in de lengte hoog aan de hemel staat. Daarom is het nu een gunstige gelegenheid hem met uw telescoop te bekijken. En wanneer u van plan bent eerst een telescoop aan te schaffen? Dan moet u nu handelen.

In de maanden april en mei beweegt hij zich door het sterrenbeeld giraf en stevent af op Perseus. Hij wordt duidelijk helderder, maar verliest mettertijd ook aan hoogte. Dan zijn een wat donkerder plek en weinig wolken aan de horizon nog belangrijker. In tijden van corona en een strenge uitgaansbeperking was ik blij dat ik de komeet vanuit mijn tuin kon waarnemen terwijl hij nog heel hoog is.

Maar hoe vindt u de komeet nu?

Een actuele zoekkaart vindt u bijvoorbeeld op de pagina skyhound.com.

Of momenteel een kaart voor de desbetreffende dag bij Theskylive.

Wilt u de komeet nog beter zien? Dan helpt het Lumicon-komeetfilter, dat het contrast van coma en een eventuele gasstaart versterkt.

Zullen we de komeet met het blote oog kunnen zien? Ondanks alle berekeningen en voorspellingen staat dat in de sterren. Laten we het beste ervan hopen. Geniet er zolang van met uw telescoop of verrekijker. Want wie weet hoeveel jaar we weer op een dergelijke heldere komeet moeten wachten?

Wanneer u nog een telescoop, toebehoren of een verrekijker zoekt: Ondanks de hevige coronacrisis in de Duitse deelstaat Beieren staan wij telefonisch en per e-mail tot uw beschikking. Bovendien: Onze dappere collega’s van de afdeling Verzending blijven op hun post en versturen uw bestellingen onmiddellijk.